مروری برشناسایی مواد رنگین مورد استفاده در تذهیب مرصع (با تاکید بر نسخه‎های قرون4 و 5 هجری)

هدف از این پژوهش آشنایی با نوع و جنس رنگ‌های مورد استفاده در اجرای تذهیب مرصع در هنر کتاب‌آرایی کهن اسلامی است. ویژگی‎های تذهیب مرصع و جنس رنگ‌های مورد استفاده در آن چیست؟ سوال اصلی تحقیق است. روش انجام تحقیق به شیوۀ‌ توصیفی تحلیلی و برای اثبات برخی مواد و ترکیبات، تجربی و شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و آزمایشگاهی بوده است. با توجه به پژوهش‌های حاضر در علم و تاریخ رنگ‌سازی کهن اسلامی امتزاج و ساخت همۀ رنگ‌ها در گذشته بر مبنای شیوه‌های ساخت چهارگانه با واکنش‌های خاص است که مبحث اصلی رنگ‌سازی در قرون پیشین بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد، مهم‌ترین ویژگی تذهیب مرصع استفاده از نوعی از رنگ‌ها به نام لیقه‌ با شیوه‌های ساخت چهارگانه و مزاج عناصر بوده است که موجب درخشش جواهر گونه صفحات قرآن می‌شده است. تذهیب مرصع در واقع همان مرصع‌کاری تذهیب با رنگ‌هایی از نوع و جنسی متفاوت از رنگ‌های امروزی است. میزان برجستگی مرصع‌کاری موجود در آثار بستگی به اندازه و غلظت وکاربرد لیقه‎های مورد استفاده داشته است.

A Review on Identification of the Colorful Materials Used in Inlaid Illuminated Manuscript

The present study aims to identify the colorful and gender materials used in performing inlaid illustrated manuscripts in book design art over the early Islamic centuries. The main questions of the present research are: What are the features of the inlaid illustrated manuscript and the colorful materials used in it? The research method was descriptiveanalytical, and some materials and compounds were tested experimentally. The data were collected using a library and empirical approach. Current research in the science and history of ancient Islamic coloring indicates that all colors were mixed and made based on four construction methods and the temperament of the elements. Blending is a special kind of combination with special reactions that has been the main topic of coloring in the past centuries. The findings show that the essential feature of inlay gilding was using a type of dye called lychee with quadruple construction methods and the temperament of the elements. Gilding is the same as gilding. These colors are different in type and gender from today’s colors. The degree of embossing in the works depended on the size and concentration of the flavors used.