واکاوی ماهیت نهاد خانواده در فقه امامیه و حقوق ایران

خانواده باسابقه‌ترین نهاد اجتماعی شناخته‌شده توسط بشر است؛ با ‌وجود این تحلیل ماهیت آن یکی از مسائل پیچیده و اختلافی بین حقوق‌دانان می باشد و در دکترین کشورهای مختلف نیز مورد مناقشه واقع شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی خانواده با محوریت نصوص و منابع فقه و حقوق ایران به بررسی خانواده به عنوان ماهیتی مستقل پرداخته است. روش پژوهش حاضر تحلیلی - توصیفی و جمع‌آوری اطلاعات ازطریق کتابخانه صورت گرفته و به اعتبار استفاده از نتایج حاصل از آن دارای جنبه کاربردی در زمینه اصلاح قوانین می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فقه و حقوق ایران شخصیت حقوقی مستقل خانواده را به رسمیت نمی شناسد؛ لکن آن را یک ماهیت مستقل و جدای از اعضای آن به‌ حساب آورده است. به عبارت دیگر خانواده یک تاسیس مستقل به شمار می آید؛ لذا گفته می شود که کلیت خانواده معادل جمع اجزاء آن نیست بلکه این شبکه تاثیروتاثر مستمر روابط اجزاء است که بر پیچیدگی شناسایی خانواده می‌افزاید. نتیجه این رویکرد نوین آن است که خانواده به این اعتبار دارای آثار و احکامی جدا از آثار و احکام اعضای آن می باشد و برخی از آن عبارت است از: برخورداری حق حریم خصوصی، حق حیثیت معنوی، حق حمایت از تشکیل، تحکیم و تعالی، وجوب حفظ کیان خانواده و... .

analysis of the nature of the family institution in imami jurisprudence and iranian law

the family is the oldest social institution known to mankind,nevertheless, the analysis of its nature is one of the complex and controversial issues among jurists,and it is disputed in the law of different countries. this research aims to explain the family with the focus on texts and sources of jurisprudence and law of iranand examine the family as an independent entity. the research method is analyticaldescriptive and data ollection was done through library resources and it has a practical dimension as well in the field of law reform. the research findings indicate that iranian jurisprudence does not recognize the independent legal personhood of the family,but it has considered it an independent nature and separate from its members. in other words, the family is an independent institution, therefore, it is said that the totality of the family is not equal to the sum of its parts, but this network is the continuous influence of the relations of the members, which add to the complexity of family identification. theresult of this new approach is that the family has laws separate from the laws of its members, and some of them include: the right to privacy, the right to spiritualdignity, the right to support formation, consolidation and excellence, the obligation to preserve the family etc.