بررسی چالش های حقوق خانواده ناشی از شیوع بیماری کرونا در برخی از کشورها با تاکید بر حق حضانت و ملاقات کودکان

شرایط پیش‌آمده ناشی از ویروس کرونا به گونه‌ای تمام جهان، افراد و روابط آن‌ها را دچار دگرگونی کرده و تحت تاثیر قرار داده است. این شرایط بر توافقات حقوقی افراد نیز تاثیرگذار بوده است؛ به‌عنوان نمونه توافقات والدین کودکانی که به دلایلی از قبیل طلاق جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، تحت تاثیر این شرایط قرار گرفته است.  در مواردی حق ملاقات والدی که به موجب حکم دادگاه باید روز یا روزهایی از هفته کودک را ملاقات کند، مورد بازنگری قرار گرفته یا در صورتی که حضانت‌کننده، مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی‌حق شود و به دلایل موجه و امکان ورود ضرر به کودک از اعمال حقی ممانعت کند، حکم به مجازات وی نشده است. با توجه به لازمه دو نهی منتج از قواعد لاضرر، نهی از عروض در تهلکه و بر اساس اصل 40 قانون اساسی چون اعمال این حق موجبات ورود ضرر به غیر را فراهم و تمهید می‌کند و محتمل نیز قوی است، بنابراین حکم به الغای موقت این حضانت یا ملاقات حسب اقتضا خواهد شد. ملاک برهم‌زدن توافقات والدین و اشخاص ذی‌حق، بر اساس قانون داخلی و برخی از کشورهای مورد مطالعه هم‌چون استرالیا، کانادا و ایرلند؛ به مخاطره افتادن سلامت جسمی، امکان ورود ضرر و نهایتاً حفظ مصالح کودکان است. این موارد موضوعاتی است که به دادگاه و حضانت‌کننده اجازه می‌دهد تا برای دوره‌ای محدود شخص ذی‌حق؛ اعم از والدین یا سایر اقربا از ملاقات با کودکان محروم شده و استنکاف حاضن موجبات مسئولیت مدنی و کیفری برای وی نباشد. از دیگر مشکلات مربوط به دعاوی حضانت و حق ملاقات در ایام شیوع کرونا، قرنطینه‌سازی و تعطیلی اماکن عمومی و ادارات، روش‌های دسترسی به دادگاه‌ها و حضور در جلسات دادرسی و آگاهی از این روند بوده که در این مقاله به آن‌ها پرداخته خواهد شد.

Family Law Issues During COVID 19: CoParenting and Access to Children

The COVID19 crisis has a major impact on the life of people around the world. People, their relations, their jobs and all other aspects of life have experienced change during COVID pandemic. The pandemic situation also affects the existing legal agreements such as coparenting. Many countries issued stayathome orders which limited contact between people and their family and friends. This order has a great impact on families who follow court orders on coparenting and access to the children. The COVID restrictions have created confusion and distress for them about their rights and responsibilities. The study of legal decisions in Iran and also some countries such as Australia, Canada, and Ireland show that the current COVID restrictions cannot be used as an excuse to breach the legal agreement. The existing court orders remain in place and must be respected as much as possible. However, parents may modify the existing court orders according to the situation and taking into account the best interests of the child while there is a “reasonable excuse”. Some legal principles such as the principle of “no harm and no loss” and the principle of “avoiding hardship” and the article 40 of Iranian Constitution which explains that the exercise of any one’s right cannot be in a manner that harms others. Therefore, if the decision to any change in access or custody is made based on preventing any kind of loss or harm to children which is reasonably probable, there is no civil liability nor criminal one for the breach of legal agreement. This article examines some family law issues which have been litigated  regularly during COVID pandemic such as the custody and access during COVID, lockdown and quarantine and access to the courts, and different ways to inform people about their legal rights and responsibilities and any modification to them during COVID19.