تدوین برنامه فرزندپروری مبتنی بر تجارب زیسته مادران کودکان با ناتوان هوشی

ناتوانی هوشی یک اختلال عصبی رشدی محسوب می شود که تاثیر بسیار زیادی بر خانواده به خصوص مادران می گذارد. لذا هدف از این پژوهش تدوین برنامه فرزندپروری مبتنی برتجارب زیسته مادران کودکان ناتوان هوشی بود. مشارکت کنندگان مادران کودک ناتوان هوشی مقطع ابتدایی استان یزد بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده و دارای حداقل یک کودک ناتوان هوشی بودند و تمایل به صحبت در مورد تجارب خود را داشته اند، فرایند نمونه گیری و مصاحبه ها تا زمان اشباع (12 مادر) ادامه یافت. رای تدوین برنامه به شیوه کیفی به کاوش تجارب زیسته مادران با استفاده از مصاحبه ژرف‌نگر با 12 مادر که دارای کودک ناتوانی هوشی بودند پرداخته شد و مضامین اصلی تجربه‌ها از طریق روش colaizzi کشف شد. سپس بر اساس مضامین اصلی کشف شده به مطالعه مروری کلیه روش‌های فرزندپروری و برنامه‌های مربوطه (که در کتاب‌ها و مقالات مختلف مطرح شده بودند) پرداخته شد تا جلسات فرزندپروری طراحی شود. در نهایت برنامه فرزندپروری طراحی شده با استفاده از روش گروه‌های کانونی بین مشاوران تخصصی مدارس استثنایی استان یزد مورد بررسی قرار گرفت و ضریب cvr مربوط به هر جلسه محاسبه و در مورد برنامه به اجماع رسیده شد و روایی محتوایی و صوری آن مورد تایید قرار گرفت. یافته‌های حاصل از تجربیات مادران در زندگی با کودک مبتلا به ناتوانی هوشی در 7 مضمون اصلی (تجربه سرزنش، نگرانی از آینده، مشکلات رفتاری کودک ، اختلال در تعامل، داغ و انزوای اجتماعی، افکار و احساسات منفی و دستاوردهای مثبت ) و 16 مضمون فرعی که به صورت زیرگروه‌های مضامین اصلی کدبندی شده‌اند، خلاصه گردید. سپس برنامه فرزندپروری مبتنی بر تجارب زیسته مادران دارای کودک ناتوان هوشی با استفاده از مولفه‌های اساسی درمان مبتنی بر شفقت و روش فرزندپروری مثبت در 9 جلسه آموزشی تدوین شد. از آنجایی که برای طراحی این برنامه از تجارب مادران به عنوان مخاطبان اصلی و همچنین مطالعه‌ی مروری گسترده منابع علمی برای پاسخگویی به نیازهای آنان استفاده شده است و کلیه جلسات آموزشی مورد بررسی و تایید متخصصان مربوطه قرار گرفته است، به این نتیجه می‌رسیم که برنامه طراحی شده از روایی محتوایی و صوری قابل قبولی برخوردار است و احتمالا می‌تواند در جهت پیشرفت کودکان ناتوان هوشی و خانواده‌های آن‌ها موثر و مفید باشد.