مبانی مفهومی احساس تنهایی: یک مطالعه کیفی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه‎های مفهومی احساس تنهایی در دانشجویان ایرانی بر پایه پژوهش کیفی و تحلیل محتوا شکل گرفت. اطلاعات محتوایی احساس تنهایی در سه گام جمع‎آوری شدند: نخست، پیشینه پژوهشی احساس تنهایی و ابزارهای اندازه‎گیری آن به‎طور جامع مرور شد. سپس با 10 مشاور (چهار زن و شش مرد) و 10 دانشجو (شش زن و چهار مرد) مصاحبه و نظرات آنها درباره احساس تنهایی ضبط شد. سرانجام 135 دانشجو (94 زن و 41 مرد) یک پرسشنامه باز‎ـ‌‎پاسخ احساس تنهایی را تکمیل کردند. تحلیل محتوای پیشینه پژوهشی بیانگر هفت مولفه احساس تنهایی، یعنی مولفه های هیجانی، اجتماعی، خانوادگی، احساساتی، دوستان، گرو‎ه‎های بزرگ‎تر (پیوندجویی گروهی) و هستی‎گرایی بودند. از تحلیل محتوای مصاحبه‎ با مشاوران، پنج مولفه هیجانی/ فردی، ارتباطی/ اجتماعی، ارتباطی/ خانوادگی، هستی‎گرا و مذهبی/ معنوی، از مصاحبه با دانشجویان، چهار مولفه هیجانی/ فردی، ارتباطی، احساساتی و مذهبی/ معنوی و از پرسشنامه باز-‌پاسخ سه مولفه هیجانی/ فردی، ارتباطی ( ارتباط با دیگران، خانواده، دوستان، گروه‎های بزرگ‎تر) و مذهبی/ معنوی شناسایی شدند. یافته منحصر‎به‎فرد این مطالعه، تنهایی مذهبی/ معنوی بود که در اندازه‎گیری احساس تنهایی در نمونه‎های ایرانی باید در نظر گرفته شود. بر اساس این یافته‎ها می‎توان یک ابزار اندازه‎گیری احساس تنهایی مبتنی بر فرهنگ ایرانی را تهیه و گسترش داد.