نظام‌های مغزی-رفتاری و احساس تنهایی: نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی

این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‌های مغزی‌ رفتاری و احساس تنهایی با طرح همبستگی انجام شد. 479 دانشجوی کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران (293 زن، 186 مرد) با روش نمونه‌برداری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه احساس تنهایی ایرانی (رحیم‌زاده، 1390)، سیاهه هراس اجتماعی (کانر و دیگران، 2000) و مقیاس‌های نظام بازداری رفتاری/ فعال‌سازی رفتاری (کارور و وایت، 1994) پاسخ دادند. نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داد اثر مستقیم نظام‌های بازداری رفتاری و جنگ‌ گریز‌ بهت به‌صورت مثبت و اثر مستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر اضطراب اجتماعی، اثر مستقیم اضطراب اجتماعی و نظام جنگ‌ گریز‌ بهت به‌صورت مثبت و اثر مستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر احساس تنهایی معنادار است، اما اثر مستقیم نظام بازداری رفتاری بر احساس تنهایی معنادار نیست. همچنین، اثر غیرمستقیم نظام بازداری رفتاری و نظام جنگ‌ گریز‌ بهت به‌صورت مثبت و اثر غیرمستقیم نظام فعال‌سازی رفتاری به‌صورت منفی بر احساس تنهایی با واسطه اضطراب اجتماعی معنادار بود. افزون بر آن، نتایج آشکار کرد اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‌های مغزی‌ رفتاری و احساس تنهایی نقش واسطه‌ای دارد و 21 درصد از واریانس اضطراب اجتماعی از طریق نظام‌های مغزی‌ رفتاری، و 27 درصد از واریانس احساس تنهایی از طریق نظام‌های مغزی‌ رفتاری و اضطراب اجتماعی تبیین‌پذیر است. بر اساس این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت با کاهش اضطراب اجتماعی در افرادی که از حساسیت بیشتر نظام بازداری رفتاری برخوردارند، تجربه احساس تنهایی کاهش می‌یابد.

Brain-Behavioral Systems and Loneliness: The Mediating Role of Social Anxiety

The present study aimed to examine the mediating role of Social Anxiety (SA) in the relationship between brain-behavioral systems and loneliness with correlation design. 479 students of Islamic Azad University in Tehran (293 females, 186 males) were selected by multistage sampling and completed the Iranian Loneliness Questionnaire (Rahimzadeh, 2011), Behavioral Inhibition/Behavioral Activation System Scales (Carver White, 1994), and Social Phobia Inventory (Connor et al., 2000). The results of the path analysis test showed the direct effect of Behavioral Inhibition System (BIS) and Fight-Flight-Freeze System (FFFS) as positive and direct effects of Behavioral Activation System (BAS) as negative on SA, the direct effect of SA and the FFFS as positive, and direct effect of BAS is negatively significant on loneliness, but the direct effect of the BIS on loneliness is not significant. Also, the indirect effect of the BIS and the FFFS was positively significant and the indirect effect of the BAS was negatively significant on loneliness with mediating SA. In addition, the results revealed that SA plays a mediating role in the relationship between brain-behavioral systems and loneliness, and 21% of the variance of SA is explained by brain-behavioral systems, and 27% of the variance of loneliness is explained by brain-behavioral systems and SA. Based on these findings, it can be concluded that by reducing SA in people who are more sensitive to the BIS, the experience of loneliness is reduced.