مهار روان شناختی والدین: پیش بینی مسئولیت پذیری شخصی و سرزندگی تحصیلی

هدف این پژوهش تبیین مسئولیت‏پذیری شخصی و سرزندگی تحصیلی بر اساس مهار روان‌شناختی والدین بود. 313 دانش‏آموز دبیرستان دوره اول (پایه نهم) و دوم (پایه یازدهم) شهرستان فیروزآباد در سال تحصیلی 97-1396 با روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به مقیاس‎های مهار روان‎شناختی پیشرفت‎محور و وابسته‎محور (سوننس و دیگران، 2010)، مسئولیت‏پذیری شخصی (مرگلر و شیلد، 2016) و سرزندگی تحصیلی (حسین‏چاری و دهقانی‏زاده، 1391) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون هم‌زمان نشان داد که بعد مهار شناختی و پاسخگویی مسئولیت‎پذیری توسط توجه مشروط والدین به‌طور مثبت، توسط مهار پیشرفت‎محور والدین به‌طور منفی و بعد مهار رفتاری هیجانی مسئولیت‎پذیری نیز به‌طور منفی توسط اتکا به والدین پیش‎بینی می‎شود. افزون بر آن، این نتایج نشان داد که مهار پیشرفت‎محور والدین به‌صورت منفی پیش‎بینی‎کننده سرزندگی تحصیلی است. در مورد نقش تعدیل‏گری جنس، یافته‎ها نشان داد که در دختران اتکا به والدین پیش‎بین منفی هر دو مولفه مسئولیت‎پذیری شخصی است، اما در پسران توجه مشروط والدین پیش‎بین مثبت مهار شناختی و پاسخگویی است. سرزندگی نیز در دختران توسط مهار پیشرفت محور به‌صورت منفی و در پسران توسط توجه مشروط والدین به‌صورت مثبت و توسط اتکا به والدین به‌صورت منفی پیش‎بینی می‌شود. این یافته‎ها حاکی از آن است که توجه مشروط والدین به دلیل تاکید بر رفتار و پیامدهای آن، افزایش مسئولیت‏پذیری شخصی دانش‎آموزان را در پی دارد، اما تاکید بر عملکرد بالاتر از استاندارد در مهار پیشرفت‏محور، به دلیل آنکه بر توانایی فراتر از تحول شناختی دانش‎آموز تاکید دارد با کاهش مسئولیت‏پذیری شخصی همراه است. همچنین، وابستگی به والدین در رفتارها و حل مشکلات، مهار درونی رفتاری‌ هیجانی را تضعیف می‏کند. افزون بر آن، والدین پیشرفت‎محور با ایجاد تنیدگی و اضطراب و احساس‌های منفی، مانند گناه و شرم که در پی عملکرد بالاتر از استاندارد به‌وجود می‎آید، موجب کاهش سرزندگی می‎شوند.

Parental Psychological Control:Predicting Personal Responsibility and Academic Buoyancy

The aim of this study was to explain personal responsibility and academic buoyancy based on parental psychological control. Participants were 313 junior and senior high school students from Firoozabad city, in 13961397 academic year. They were selected by random cluster sampling. They answered Dependencyoriented and Achievementoriented Psychological Control (Soenens etal, 2010), Personal Responsibility (Mergler & Shield, 2016), and Academic Buoyancy (Hosseinchari & Dehghanizadeh, 1391) Scales. To study the reliability and validity of the instruments, Alpha Cronbach coefficients and factor analysis were used. The results of simultaniuous regression analysis showed the component of cognitive control and personal accountability was predicted positively by conditional parental regard and negatively by achievementbased control. Emotional behavioral control was predicted by dependence on parents. About academic buoyancy, it was found that parental achievementbased control predicted academic buoyancy negatively. Regarding gender as a moderator, results showed that in girls, dependence on parents predicted both components of personal responsibility negatively while in boys, conditional parental regard predicted cognitive control and personal accountability positively. Academic buoyancy in girls was positively predicted by parental achievementbased control and in boys positively by conditional parental regard and negatively by dependence on parents. According to these findings, conditional parental regard, due to the emphasis on behavior and its consequences, has increased personal responsibility among students. But, in parental achievement based control, because of the emphasis on performance above the standard and ability beyond the cognitive development of the students, personal responsibility decreased. Besides, dependence on parents in behaving and problem solving, weakens behavioral and emotional control. Achievement based control weakens academic buoyancy by causing stress and anxiety and inducing emotions such as guilt and shame.