طراحی برنامه تعمیم مهارت های اجتماعی در نوجوانان دارای درخودماندگی با کنش وری بالا: کاربرد مدل شناختی پردازش اطلاعات اجتماعی

هدف این پژوهش، تدوین و تعیین اثربخشی برنامه‎ای مبتنی بر مدل پردازش اطلاعات بر مهارت‎های اجتماعی افراد دارای درخودماندگی با کنش‎وری بالا بود. این پژوهش از نوع شبه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون‌ پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه و جامعه آن شامل همه نوجوانان دارای درخودماندگی با کنش‎وری بالا در شهر سیرجان بود که از بین افراد مراجعه‌کننده به مرکز اتیسم مهرک، ابتدا 12 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب و سپس به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (6n=) و گواه (6n=) تقسیم شدند. در مرحله پیش‌آزمون، مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی گرشام و الیوت‌ نسخه والد و معلم (1990) و نیز مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با والدین و نوجوان روی گروه نمونه اجرا شد. برنامه آموزشی طی 12 جلسه دوساعته به‌صورت هفته‌ای دو بار روی گروه آزمایش اجرا شد و گروه گواه آموزشی دریافت نکرد. 60 روز پس از پایان جلسه‌ها، گروه‌ها به لحاظ وضعیت مهارت‌های اجتماعی بار دیگر ارزیابی شدند تا ماندگاری نتایج، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد، آموزش مهارت‎های اجتماعی برمبنای این مدل به بهبود، تعمیم (مصاحبه با والدین و نوجوان) و ماندگاری مهارت‎های اجتماعی منجر شده است. بنابراین آموزش مهارت‎های اجتماعی متکی بر اصول مدل پردازش اطلاعات اجتماعی باعث بهبود، تعمیم و ماندگاری مهارت‎های اجتماعی در نوجوانان درخودمانده می‎شود.

Designing a Program for the Generalization of Social Skills in Adolescents with HighFunctioning Autism: Application of Cognitive Model of Social Information Processing

he purpose of this study was to elaborate the effectiveness of a program based on the information processing model on the social skills of people with highfunctioning autism. This research was a semiexperimental design with pretest, posttest and followup with control group. The research population consisted of all highfunctioning autistic adolescents in Sirjan city and among autistic adolescents referred to Mehrak Autism Center, 12 subjects were randomly selected and divided into two experimental (n=6) and control groups (n=6). In order to measure social skills, Gresham & Elliott: Social skills rating system (1990) and semistructured interviews with were used. The program was conducted twice a week in 12 sessions of two hours. 60 days after the end of the sessions, the groups were evaluated again regarding social skills status. The results showed that social skills training based on this model resulted in, generalization (interview with mothers and adolescents) and maintenance of social skills; So social skills training based on the principles of social information processing model leads to improvement, generalization and maintenance of social skills in adolescents with autism.