اختلال های رفتاری کودکان و تنیدگی مادران: نقش واسطه ای خستگی و راهبردهای مقابله ای

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین اختلال‌های رفتاری کودکان و تنیدگی مادران آن‌ها از طریق واسطه‌گری خستگی و راهبردهای مقابله مادران بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود که در سال تحصیلی 96-1395انجام شد. شرکت‌کنندگان این پژوهش شامل 226 نفر از دانش‌آموزان ابتدایی(و مادران آن‌ها) شهر خرم‌آباد بودند که با روش نمونه‌‌برداری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه اختلال‌ رفتاری راتر‌‌فرم معلم (1967)، مقیاس راهبرد‌های مقابله‌‌فرم کوتاه (کارور، شی‌یر و وینتراب، 1989)، مقیاس سنجش خستگی (دی‌وریس، میشلسن، ون‌هک و درنت، 2004) و مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی (لاویباند و لاویباند، 1995)پاسخ داند. تحلیل داده‌ها در این پژوهش با آزمون تحلیل مسیر انجام شد. آزمون واسطه‎گری به‌وسیله روش بوت‎استراپ نشان‎دهنده معناداری نقش واسطه‎‌ای خستگی و راهبرد‌های مقابله مادران در رابطه بین اختلال‌های رفتاری کودکان و تنیدگی مادران بود. بر اساس نتایج می‌توان گفت که اختلال‌های رفتاری کودکان از طریق افزایش خستگی و راهبرد‌های مقابله ناکارآمد مادران، تنیدگی آن‌ها را افزایش می‌دهند و تنیدگی در مادران کودکان دارای اختلال‌های رفتاری که از راهبردهای مقابله‌ای کارآمد استفاده می‌کنند، کمتر از مادرانی است که از راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد استفاده می‌کنند. از این‌رو، برنامه‌ریزی جهت آموزش مادران کودکان دارای اختلال‌های رفتاری در استفاده از مهارت مدیریت تنیدگی و ترغیب آن‌ها به استفاده از راهبردهای مقابله‌ای کارآمد در کاهش تنیدگی این مادران موثر است.

Children Behavioral Disorder and Mothers' Stress: The Mediating Role of Fatigue and Coping Strategies

The aim of this study was to investigate the relationship between behavioral disorders in children and their mothers' stress through the mediator role of fatigue and coping strategies. The study design was descriptivecorrelational which conducted in the 20162017 academic year. The participants included 226 elementary students (and their mothers) who were selected by multistage cluster random sampling in Khoramabad. Data were collected by using the Rutter’s behavioral disorder questionnaire (Rutter, 1967), Coping Strategies Scale (Carver, Scheier & Weintrub, 1989), Fatigue Assessment Scale (De Vries, Michelsen, Van Hack, & Drente, 2004) and Depression‚ Anxiety‚ Stress Scale (Lavibond & Lavibond, 1995). Path analysis was used as statistical method for data analysis. Test of mediation by bootstrapping method established significant mediating role of fatigue and coping strategies in the relationship between behavioral disorders and mothers’ stress. Based on the results, it can be concluded that children's behavioral disorders increase mothers’ stress by increasing their fatigue and ineffective coping strategies, and stress in mothers of children with behavioral disorders who use effective coping strategies is less than that of mothers who use ineffective coping methods. Therefore, planning to educate mothers of children with behavioral disorders in using stress management skills and encouraging them to use effective coping strategies can reduce the stress of these mothers