دلبستگی و احساس تنهایی: نقش واسطه ای طرحواره های سازش نایافته اولیه

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه‌ای طرحواره‌های سازش‌نایافته در رابطهبین دلبستگی و احساس تنهایی در دختران نوجوان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. به این منظور 415 دانش‌آموز دختر پایه نهم تا دوازدهم متوسطه در سال تحصیلی 96-97 با روش نمونه‌برداری دردسترس انتخاب شدند و به مقیاس احساس تنهایی یو. سی. ال. ای (نسخه سوم) (راسل، 1996)، پرسشنامه دلبستگی تجربه‌های روابط نزدیک ساختارهای رابطه (فدرندانبارک و ادیتیک، 2014) و پرسشنامه طرحواره یانگ نسخه کوتاه (یانگ و براون، 1999) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل مسیر، تحلیل شد. نتایج نشان داد که الگوی نقش واسطه‌ای طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه در رابطه دلبستگی و احساس تنهایی با داده‌ها برازش مطلوب دارد. اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر طرحواره‌های بریدگی و طرد، دیگر جهت‌مندی، گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری و محدودیت‌های مختل، مثبت معنادار است؛ اما اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی بر طرحواره خودگردانی و عملکرد مختل، معنادار نیست. افزون بر آن، اثر مستقیم دلبستگی اضطرابی بر طرحواره‌های بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل دیگر جهت‌مندی و گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری، مثبت معنادار است؛ اما اثر مستقیم دلبستگی اضطرابی بر طرحواره محدودیت مختل، معنادار نیست. همچنین، اثر مستقیم دلبستگی اجتنابی و دلبستگی اضطرابی و طرحواره‌های بریدگی و طرد و گوش‌به‌زنگی بیش از حد بازداری بر احساس تنهایی، مثبت معنادار و اثر مستقیم طرحواره دیگر جهت‌مندی بر احساس تنهایی، منفی معنادار است؛ اما اثر مستقیم طرحواره‌های خودگردانی و عملکرد مختل و محدودیت‌های مختل بر احساس تنهایی، معنادار نیست. این یافته‌ها نشان می‌دهد که طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه بریدگی و طرد، گوش‌به‌زنگی بیش از حد بازداری و محدودیت مختل در رابطه دلبستگی و احساس تنهایی نقش واسطه‌ای دارند.

Attachment and Loneliness: The Mediating Role of Maladaptive Schemas

The aim of this study was to investigate the mediating role of maladaptive schemas in the relationship between attachment and loneliness in female adolescents. The study design was correlational. 415 Ninth to twelfth grades students were selected by in access sampling method. The participants completed the Loneliness Scaleversion 3 (Russell, 1996), Experiences in Close–relationship Structures Questionnaire (FeddernDonbaek & Elklit, 2014) and Short Form of Young Schema Questionnaire (Young & Brown, 1999). Data were analyzed by path analysis method. Results confirmed the mediating role of maladaptive schemas in the relationship between attachment and loneliness. Results also indicated the significant positive effect of avoidant attachment on disconnection, otherdirectedness, over vigilance/inhibition and impaired limit schemas. The direct effect of avoidant attachment on impaired schema was not significant. The direct effect of anxious attachment on disconnection, impaired performance, otherdirectedness, and over vigilance/inhibition schemas was positive. However, the direct effect of anxious attachment on the impaired limit was not significant. In addition, the direct effect of avoidant and anxious attachment and disconnection, over vigilance/inhibition on loneliness was positive; and the direct effect of otherdirectedness scheme on loneliness was negative. The direct effect of impaired performance and impaired limit on loneliness was not significant. Findings suggest that disconnection, over vigilance/inhibition and otherdirectedness schemas had a mediating role between attachment and loneliness relation.