آثار کلان اقتصادی و بخشی مهاجرت نیروی کار متخصص و غیر متخصص در کشور ایران

مهاجرت افراد تحصیل کرده و متخصص از کشورهای کمتر توسعه یافته به کشورهای صنعتی پیشرفته همواره آثار زیانبار اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی برای این کشورها به جای گذاشته است. لذا، مسئله مهاجرت این قشر مورد توجه سیاستگذاران است و سیاستگذاریهای مختلفی برای جذب و حفظ آنها صورت می گیرد. جمهوری اسلامی ایران طی دهه های اخیر از این مشکل مستثنا نبوده است. ادامه روند مهاجرت بر خلاف سیاستهای دولت است و دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب را با مشکل مواجه می کند. بنابراین، با توجه به اهمیت پیامدهای ناشی از مهاجرت، در مطالعه حاضر آثار کلان و بخشی مهاجرت نیروی کار از کشور با استفاده از مدل پروژه تحلیلهای تجارت جهانی از مدلهای تعادل عمومی محاسبه پذیر بررسی شده است. با این هدف دو سناریوی افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر و غیر ماهر به صورت جداگانه تعریف شده است. نتایج مطالعه نشان داد که مهاجرت نیروی کار، اعم از ماهر و غیر ماهر، موجب کاهش رشد اقتصادی، سرمایه گذاری و نرخ بازگشت سرمایه در سطح کلان می شود. این امر همچنین تولید بخشهای مختلف اقتصادی را کاهش می دهد. از سویی، افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر سطح دستمزدهای نیروی کار را در کل افزایش می دهد و در مقابل، قیمت سرمایه را که شامل سرمایه فیزیکی، منابع طبیعی و زمین است، کاهش می دهد. به علاوه، با افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر تقاضای عوامل تولید در بخشهای کشاورزی و صنعت کاهش می یابد و با توجه به امکان جانشینی عوامل تولید، این امر موجب انتقال سرمایه و نیروی کار غیر ماهر به بخش خدمات می شود.