رویکرد تحلیل فضایی در روند توسعه آموزش عالی

هدف از این پژوهش تحلیل فضایی روند توسعه برخی از شاخصهای (درونداد و برونداد) نظام آموزش عالی طی سالهای 89-1384 (برنامه چهارم توسعه) بود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بود که با استفاده از ضریب آنتروپی و چارکها، روند تحولات شاخصهای آموزش عالی در 31 استان کشور واکاوی و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل فضایی تحلیل و به تصویر کشیده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در بازه زمانی 89-1384 آموزش عالی کشور با رشد کمّی بسیار خوبی مواجه بوده است، اما تحلیل پراکنش فضایی شاخصها در استانهای کشور روشن کرد که به دلیل اهداف کمّی تعیین شده غیر واقع-بینانه و نادیده گرفتن اصول برنامه ریزی منطقه ای ‌در بیش از 60 درصد از استانهای کشور، شاخصهای مورد بررسی از توزیع متوازن برخوردار نبوده و بسیاری از شاخصهای تعیین شده در برنامه فقط در استانهای برخوردارکشور تحقق یافته یا به اهداف کمّی برنامه تعیین شده نزدیک شده اند. بدین ترتیب، علی رغم تاکید سیاستگذاران مبنی بر عدم برنامه ریزیهای تمرکزگرا و بخشی، توزیع نامناسب امکانات آموزش عالی در بین مناطق جغرافیایی کشور سبب شده است تا دستیابی به سیاستهای عدالت محور آموزشی با چالشهای جدی مواجه باشد. از این رو، پیشنهاد می شود برنامه ریزان آموزش عالی بیش از پیش به برنامه ریزیهای آمایشی و تحلیلهای فضایی به منظور شناسایی نابرابریها و میزان عدم تعادلها در بین مناطق کشور توجه کنند.