تشکل ‏های‏ دانشجویی مکان‏ هایی برای تعمیق تجربه آزادی؛ تلاشی برای امکان ‏پذیرکردن روایتی بدیل از تاریخ دانشگاه در ایران

در این مطالعه تلاش شد تا به میانجی کاوشی پدیدارشناسانه، چارچوبی مفهومی برای ارائه‏ روایتی بدیل از تاریخ دانشگاه در ایران فراهم شود. آنها که تا کنون درباره تاریخ پیدایش و پویش دانشگاه در ایران بررسی کرده ‏اند، هیچ کدام نتوانسته ‎‏اند تاریخ این نهاد را به مثابه مکانی روایت کنند که در آن دانشجویان نوعی زیست جمعی متفاوت را تجربه می‏ کنند. برای پدیدارشناس اما، شناخت دانشگاه به مثابه نهادی متمایز فقط به میانجی شناخت مکان‏ هایی امکان‏ پذیر است که دانشجویان در آنها زندگی متمایزی را تجربه می‏ کنند. یکی از این مکان‏ ها و شاید مهم ترینِ آنها تشکل ‏های‏ دانشجویی است. برای هر پژوهشگر پدیدارشناسی که به تاریخِ پیدایش و پویش دانشگاه به مثابه نهادی جامعوی و متمایز علاقه دارد، روایتِ تجربه‏ های منحصر به فردی که دانشجویان در تشکل ‏های دانشجویی از سر می ‏گذارنند و به میانجی آنها به کنشگرانی جامعوی تبدیل می‏ شوند، واجد اهمیت است. روایت تاریخ دانشگاه از منظر تجربه‏ های دانشجویانِ تشکلی روایتی بدیل است، چرا که به مفهوم ‏پردازی دانشگاه به مثابه نهادی متمایز و منحصر به فرد یاری می ‏رساند. در این مطالعه برای امکان‏ پذیرکردن چنین روایتی نخست تلاش شد تا تشکل‏ های‏ دانشجویی از منظری پدیدارشناسانه و در نسبت با مفهوم آزادی بررسی شود. در جریان این کاوش از برخی داده ‏های برآمده از مصاحبه‏ های عمیق با دانشجویان فعال در تشکل ‏های دانشجویی بهره گرفته‏ شد. در بخش دیگری تلاش شد تا با اتکا به مفهوم‏ پردازی‏ های صورت‏ گرفته، تاریخ دانشگاه چونان تاریخ تشکل‏ های دانشجویی روایت شود. این روایت نمونه ‏ای از روایت ‏های ممکنی است که می‏ توان با اتکا به تجربه‏ های دانشجویان تشکلی از دانشگاه ایرانی به دست داد.

student organizations; places to deepen the experience of freedom: an attempt to make possible an alternative narrative of the history of the university in iran

in this article, through a phenomenological research, an attempt has been made to provide a conceptual framework for presenting an alternative narrative of the history of the university in iran. those who have studied the history of the university in iran have not been able to narrate the history of this institution as a place where students experience a different kind of collective life. for phenomenologists, however, recognizing the university as a distinct institution is possible only through identifying places where students experience a distinct life. one of these places and perhaps the most important of them is student organizations. for any phenomenological researcher who is interested in the history of the emergence and dynamism of the university as a comprehensive and distinct institution, the narrative of the unique experiences that students go through in student organizations and through them become community activists is important. the narrative of the history of the university is an alternative narrative from the perspective of the experiences of organizational students because it helps to conceptualize the university as a distinct and unique institution. in this article, in order to make such a narrative possible, first an attempt was made to explore student organizations from a phenomenological point of view and in relation to the concept of freedom. during this research, some data from in-depth interviews with students active in student organizations was used. in the other part, an attempt was made to narrate the history of the university as the history of student organizations, relying on the conceptualizations made. this narrative is an example of possible narratives that can be obtained by relying on the experiences of students of an iranian university.