بازاندیشی درباره ارزیابی مستمر کیفیت در آموزش عالی ایران: ضرورت تقویت نهادهای ملی و بازنگری چارچوب ارزیابی

موفقیت نهادهای ملی ارزیابی و اعتبارسنجی کیفیت به اقدامات آنها در انجام دادن ارزیابی برونی بستگی دارد. به رغم این واقعیت، بیش از دو دهه از آغاز کوشش ها در ارزیابی مستمر در آموزش عالی ایران می گذرد، اما ارزیابی برونی در آموزش عالی (غیرپزشکی) هنوز به طور سازمان یافته انجام نشده است. علاوه بر آن، در خصوص فرایند ارزیابی مستمر نیز دلبستگی لازم در مدیران و اعضای هیئت علمی به وجود نیامده است. در راستای ارزیابی مستمر، سه نهاد ملی (آموزش عالی جامع، پزشکی و مهندسی) در سطح کشور دایر شده است. این نهادها یاری دادن به فرایند ارزیابی درونی و اجرای برونی را در زمره وظایف خود منظور داشته اند، اما به استثنای نهاد ایجادشده در آموزش پزشکی، دو نهاد دیگر تا کنون نتوانسته اند شرایط لازم برای تبدیل شدن به نهاد ملی ارزیابی و اعتبارسنجی را احراز کنند. در یک مطالعه، رسالت نهادهای ملی ارزیابی، چارچوب مورد استفاده آنها، موانع اجرای ارزیابی درونی و فرایند حایز شدن شرایط برای تبدیل شدن به نهاد ملی بررسی شد. برای این منظور، سه سوال پژوهشی مطرح و با استفاده از روش مطالعه موردی به آنها پاسخ داده شد. نتایج مطالعه در این مقاله عرضه شده است. نتایج نشان داد که نهاد ملی ارزیابی آموزش پزشکی عمومی نسبت به ارزیابی کیفیت دوره دکتری پزشکی عمومی موفق بوده است. اما، وضعیت موجود نهاد نظارت و ارزیابی آموزش عالی (ناتک) و نهاد ارزشیابی آموزش مهندسی تا وضعیت مطلوب فاصله بسیاری دارند. ضمن برشمردن ده عامل بازدارنده ارزیابی مستمر، برای کاهش فاصله یادشده پیشنهادهایی عرضه شده است.

Rethinking about continuous quality assessment in Iran higher education: Need for strengthening national evaluation agencies and framework revision

Success of national institutions of quality assessment (NIQA) and accreditation of quality depends on the external quality assurance (EQA) processes. In spite of the fact, it is more than two decades that continuous quality assessment started in higher education in Iran. Nevertheless, the external in higher education quality assessment (nonmedical), has not been done in an organized way yet. At the national level, three institutions have been established to act as national quality assurance agency (QAA):1) comprehensive higher education, 2) medical education, and 3) engineering education. The QAA in medical education has been active in conducting EQA. However, the other two NIQA have not yet been able to carry out EQA and therefore not eligible for being recognized as an accredited QAA agency. Based on the above, a research project was conducted to find out the actual and desired states of the NIQA in Iran. In doing so, three research questions were framed and answered in the research project. This article reports the findings of the research project. The results indicated that the National Institution of Quality Assessment of general medical education has been successful. However, there is room for improvement of the other two NIQA. In this regard, factors which are affecting such situation are analyzed and towards improving the conditions of these two NIQA, a set of measures are proposed.