واکاوی تدوین برنامه درسی در آموزش عالی ایران

گام اصلی در تهیه یک سند راهبردی جامع برای تدوین برنامه درسی اثرگذار، شناخت برنامه درسی در آموزش عالی ایران از تمام زوایای آن برای موفقیت دانشگاه ها، پیرو اختیار تفویض شده درباره تدوین برنامه های درسی، است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی تدوین برنامه درسی در آموزش عالی ایران با رویکرد نظریه داده بنیاد و گروه کانونی انجام شد. برای این منظور، با 31 نفر از صاحبنظران به شیوه نمونه گیری هدفمند با رویکرد زنجیره ای و همچنین در اجرای پنل گروه کانونی به منظور مصاحبه گروهی نیمه ساختار یافته با 14 (58=n) نفر مصاحبه فردی عمیق نیمه ساختارمند صورت گرفت. مبتنی بر مدل پارادایمی، مهم ترین عوامل علّی شامل توسعه و بلوغ دانشگاه ها، ضعف عملکرد در ساختار تدوین، دانشگاه و کمیته های برنامه ریزی، ضعف فرایند تدوین و بازنگری و آیین نامه ها بود؛ مطابق با شرایط زمینه ای، وضعیت موجود گواه ضعف عملکرد دانشگاه ها، نبود انگیزه کافی در دانشجویان، استادمحور بودن برنامه های درسی و نبود چارچوب مناسب و کاربردی تدوین است؛ عوامل مداخله گر مانند نوع اقتصاد حاکم بر جامعه، وضعیت دانش آموختگان آن و بازار کار، در این تفویض اختیار نقش موثری داشته اند. درنهایت، تحت تاثیر این شرایط و عوامل، خبرگان راهبردهای موثری را که به پیامدهای مثبتی در سطح خرد و کلان آموزش عالی منجر خواهند شد، پیشنهاد کردند.

The Analysis of Curriculum Development in Iran’s Higher Education

The main step in preparing a comprehensive strategic document for the development of an effective curriculum is to recognize the curriculum in Iranian higher education from all its angles for the success of universities, according to the delegated authority regarding the development of curricula. The present study was conducted with the aim of explore the development of curriculum in Iranchr('39')s higher education by means of the grounded theory and the focus group approach. For this purpose, indepth semistructured individual interviews with 31 experts were used by purposive sampling with a chain approach. In the focus group panel, indepth semistructured group interviews were conducted with 14(N=58) individuals. Based on the paradigm model, the most important causal factors included the development and growth of universities, poor performance in the developing structure, universities and planning committees, weak developing and revision process, and regulations. According to the contextual conditions, the current situation proved the poor performance of universities, lack of sufficient motivation in students, facultycentered curricula and lack of appropriate and practical framework for development. Interfering factors such as the type of economy that governs society, the situation of its graduates and the labor market, have played an effective role in this delegation. Finally, under the influence of these conditions and factors, effective strategies that will lead to positive consequences at the micro and macro levels of higher education were suggested by experts.