مسائل جامعه شناختی استقلال دانشگاه در ایران؛ یک مطالعه کیفی

پیش نیاز موفقیت آموزش عالی استقلال دانشگاه توام با آزادی علمی است. استقلال دانشگاه عقیده قلبی همه دانشگاهیان در موسسات آموزش عالی سراسر جهان است. قوانین و شرایط اجتماعی که دانشگاه ها در آن فعالیت می کنند، بسیار متنوع است و رابطه بین دولت و موسسات آموزش عالی می تواند شکل های مختلفی داشته باشد و لذا، الگویی واحد برای همه وجود ندارد و نمی توان ویژگی های استقلال دانشگاه های یک کشور را برای کشور دیگر در نظر گرفت. پژوهش حاضر با هدف فهم و تبیین ضعف تحقق استقلال دانشگاهی مطلوب در نظام آموزش عالی ایران از نظر جامعه شناختی و بر اساس رویکرد روث وداک از روش تحقیق تحلیل گفتمان انتقادی شکل گرفت. اسناد و متون مورد مطالعه این پژوهش شامل کلیه متون و منابع نوشتاری و گفتاری بود که درباره شرایط استقلال دانشگاهی در ایران مطرح هستند. یافته های پژوهش نشان داد که بیشتر مشکلات استقلال دانشگاهی ایران به ترتیب به دوازده دلیل از ریشه های جامعه شناختی مرتبط با استقلال سازمانی، علمی، مالی و استخدامی برمی گردد. در بخش پایانی راهبردهای سیاستی برنامه ریزی و پاسخگویی مناسب دانشگاه ها برای کسب اعتماد بیشتر دولت و جامعه، تعدیل توامان نگرش های سیاسی دولتی و نگرش های رابطه ای دانشگاهی برای افزایش استقلال استخدامی، بازنگری دیدگاه سنتی و دولت گرا در آموزش عالی و تاکید هر چه بیشتر بر اخلا ق مداری و ارزش های اخلاقی در آموزش عالی برای احیای استقلال دانشگاهی در ایران پیشنهاد شده است.

Sociological problems of university autonomy in Iran; a qualitative study

The prerequisite for the success of higher education is the university autonomy associated with academic freedom. University autonomy is the heart of all academics in higher education institutions around the world. The laws and social conditions in which universities operate are very diverse and the relationship between government and higher education institutions can have different forms; therefore, there is no single model for all. For this reason, the characteristics of the university autonomy in a country cannot be considered for another country. The present research was aimed at understanding and explaining the lack of satisfactory university autonomy in Iran's higher education system in terms of sociology and based on Ruth Wodak approach to critical research discourse methodology. The documents and texts studied in this study included all texts and written and spoken literature on the conditions of university autonomy in Iran. The research findings showed that most of the problems of university autonomy in Iran are due to twelve reasons of sociological roots associated with organizational, academic, financial and staffing autonomy. In the final section, appropriate policy strategies planning and accountability of universities to gain more government and community credibility, simultaneous adjustment of state political attitudes and academic attitudes toward increasing employability, revision of the traditional view and government oriented in higher education and more emphasis on ethics and moral values ​​in higher education were proposed to revive university autonomy in Iran.