وحدت و کثرت وجود در اندیشه ابن عربی و امام خمینی(س)

موضوع وحدت و کثرت وجود در بین عرفا و فلاسفه از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. وحدت وجود با ظهور ابن‏عربی و ارایه اصول و مبانی عرفان به سبک نظری، جلوه تازه‏ای پیدا کرد و پس از او به یکی از مهم‌ترین ارکان هستی‌شناسی عرفانی تبدیل شد. ابن‏عربی صراحتاً در کتب مختلف خود علی‏الخصوص در دو اثر مهم خود، فتوحات مکیه و فصوص‏الحکم، مفصلاً به تبیین این نظریه همت گماشت. از میان عارفان و فیلسوفان متاخّر، امام خمینی از وحدت وجود تقریر خاصی به دست داده است. امام در مصباح الهدایه به تبیین مراحل ظهور حضرت حق، رابطه ظهورات با مقام غیب الغیوب و نسبت اسما و صفات با ذات احدیت پرداخته است. از نظر امام، تمامی ظهورات حق، حجابی برای مقام غیب‌الغیوب است. در تفسیر سوره حمد نیز امام پس از توضیح اسما الله و بیان فنای اسم در مسمّی تاکید می‌کند که انسان تنها از طریق مراتبی از اسمای الهی می‌تواند از ذات مقدس الهی به آگاهی ناقصی دست یابد.