نماد اخلاق اجتماعی نهج البلاغه و صحیفه امام با رویکرد بینامتنی

اخلاق اجتماعی کارگزاران موضوعی است که در نهج البلاغه وآثار متاثِّر از آن، بسیار به آن پرداخته شده؛ از میان آثار متاثِّر متاخِّر،کتاب صحیفه امام سفارش‌هایی را از امام خمینی در موضوع اخلاق اجتماعی دولتمردان در بردارد. بینامتنیت، روش مطالعاتی جدیدی در علوم انسانی است که متن‌ها را در یک شبکه ارتباط معنایی نسبت به هم قرار می‌دهد به‌طوری که هر متن از یک سو برگرفته از متون قبل از خود است و از سوی دیگر در متون پسین نیز خود را باز می‌تاباند. بررسی سیر تکاملی این روش به نظریه بینامتنیت عربی-فارسی می‌انجامد که در آن روابط بین متن حاضر و متن غایب در سه دسته کلی روابط تعمدی-آشکار، تعمدی-پنهان و ضمنی قرار می‌گیرند که در گونه‌های فرعی‌تر بلاغی مانند اقتباس، حل، ترجمه، تلمیح ، الهام و...نیز قابل تقسیم‌اند. این پژوهش بر آن است که بینامتنیت عربی-فارسی نهج البلاغه را در مجموعه صحیفه امام در موضوع اخلاق اجتماعی کارگزاران بررسی نماید. با تامّل در خوانش دو متن، بیشترین فراوانی به روابط بینامتنی تعمدی-آشکار از گونه حل و سپس به روابط ضمنی از گونه تلمیح تعلق پیدا می‌کند.