بررسی تطبیقی مفهوم کودک بد سرپرست و آثار آن در فقه و حقوق با تکیه ‌بر آرای امام خمینی (ره)

مفهوم «کودک بد سرپرست» از مفاهیم نوپا در عرصۀ حقوق خصوصی است. از آنجا که «بد سرپرستی» آثار حقوقی و کیفری‌ای مانند سلب صلاحیت یا مجازات کیفری سرپرست را به دنبال دارد، بررسی این مفهوم ضروری است. مفهوم بد سرپرستی در فقه به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار نگرفته است؛ اما از خلال مباحث فقها می توان این مفهوم را استنتاج نمود. این مفهوم، در ضمن کلمات امام خمینی در مباحثی مانند سلب ولایت ولی، سقوط حضانت و عدالت در ارتباط با سرپرست طفل بیان شده است. همچنین این مفهوم در حقوق با کاستی ها و نقایصی همراه است. قانون‌گذار تنها در یک مورد این اصطلاح را تبیین نموده است. گستردگی مفهوم بد سرپرستی و رد پای آن در جای‌جای حقوق، ضرورت بحث از مفهوم بد سرپرستی را با توجه به نیازهای روزافزون جامعه در این زمینه بیش‌ازپیش نمایان می سازد. سوال اصلی آن است که ضابطۀ اطلاق بد سرپرستی بر سرپرستان شرعی و قانونی کودک چیست؟ اگرچه ضابطۀ تعیین‌شده در فقه بسیار کلی است، با تطبیق این مسئله با حقوق می توان به تعیین برخی از مصادیق غیر حصری آن دست‌یافت؛ بنابراین ضابطۀ کلی در فقه آن است که عمل حرام مرتبط با وظایف والدین، موجب اطلاق بد سرپرستی بر او می گردد. اطلاق بد سرپرست لزوماً به معنای سلب ولایت از کودک نیست؛ اما به دادرس در مقام صدور حکم عادلانه، کمک شایانی می نماید.

comparative study of the concept of a‘ poorly supervised child ’and its effects on lawand jurisprudence based on imam khomeini ’viewpoints

the concept of “poorly supervised child’ is a new concept in the field of private law. since “pooror bad supervision” has legal and criminal effects, such as disqualification of the supervisoror criminal punishment for the bad supervisor, the investigation of this concept requiresspecial attention. the concept of poor guardianship has not been discussed independently injurisprudence, but it can be deduced from the discussions of jurists. this research is an attemptto analyze this concept in imam khomeini’s viewpoints through his statements on topics suchas terminating the guardianship, the fall of custody, and justice in relation to the guardian of achild. however, the definition of this concept in law has some shortcomings. the legislatorhas explained it only in one case. the spread of the concept of poor or bad guardianship and itstraces in the law show the necessity of more investigation of this concept to fulfil the society’sneeds. the main question is: what is the rule for applying the concept of bad guardianship tothe religious and legal guardians of a child? although the rule set in jurisprudence is general,by employing this issue within the legal framework, it is possible to determine some of its nonexclusiveexamples. therefore, the general rule in jurisprudence is that the commitment ofa prohibited act related to the duties of parents leads to the application of bad guardianshipto the guardians. the term “bad guardian” does not necessarily mean depriving the child ofguardianship, but it helps the judge to issue a fair verdict.