نقد اقدامات شیخ صادق خلخالی در جریان مواجهه با بحران کردستان

به فاصله کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور، شاهد وقوع بحران های عدیده‌ای همچون ظهور ضدانقلاب و بحران گریز از مرکز در برخی مناطق، ازجمله، مناطق کردنشین بود که در کردستان، زمانی که رهبری این گرایش ها، به دست احزاب دموکرات و کومله افتاد، به‌سرعت رشد یافته و خود را به شکل خشونت باری، نشان دادند و در شرایط ناشی از مشکلات ابتدای انقلاب، در مدت کوتاهی بخش‌های قابل‌توجهی از مناطق کردنشین، به کنترل احزاب فوق درآمد. اعزام هیات حسن نیت در فروردین 1358 نیز نتوانست مسئله را از طرق صلح آمیز حل کند؛ بنابراین اقدام نظامی نیز در دستور کار قرار گرفت. در بعد قضایی نیز شیخ صادق خلخالی در اواخر مرداد 1358 به‌عنوان حاکم شرع، به مناطق کردنشین اعزام شد تا در تقابل با ضدانقلاب و گریز از مرکز، نقش ایفا نماید. این‌که خلخالی چگونه در این تقابل مشارکت نمود و تا چه حد در جلوگیری از بحران گریز از مرکز در مناطق کردنشین نقش داشت، مسئله این پژوهش است که تلاش شده است به شیوه ای توصیفی – تحلیلی و با تکیه‌بر منابع مختلف، به آن پاسخ داده شود. یافته های پژوهش حاکی است، هرچند اقدامات خلخالی شکل واکنشی در مقابل اقدامات ضدانقلاب داشت، با این ‌حال تاثیر تعیین‌ کننده‌ای در فروکش کردن بحران نداشت.

a critical study of sheikh sadeq khalkhali’s measures while handling the kurdistan crisis

shortly after the victory of the islamic revolution, the country witnessed the unfolding of many crises such as the emergence of counter-revolution and centrifugal crisis in some regions, including the kurdish region, where, they grew rapidly and showed themselves in a violent form when the leadership of these currents fell into the hands of the democratic and komala parties, and, consequently due to the post-revolution conditions, significant parts of the kurdish regions came under the control of the aforementioned parties in a short period of time. the dispatch of a goodwill delegation in august 1979 could not solve the problem peacefully. therefore, military action was also put on the agenda. in judicial dimension, sheikh sadeq khalkhali was sent to the kurdish regions in late august 1979 as religious judge to play a role in confrontation with the counter-revolution and centrifugal forces. the main objective of this research is to study the degree of success of khalkhali to participate in this confrontation and the extent to which he could prevent the crisis of centrifugal forces in the kurdish regions. descriptive-analytical method has been used and the necessary data has been collected from different sources. the findings of the research indicate that although khalkhali’s measures were a reaction to the counter-revolutionary measures, they did not have a decisive effect in preventing the crisis.