بررسی مولفه‌های جمهوریت با تاکید بر صحیفه امام‌ خمینی به ‌روش تحلیل ‌مضمونی

در عصر‌ جدید، دموکراسی یک خواستۀ عمومی و نظام‌های غیر‌دموکراتیک در معرض سقوط هستند. تفاوت اساسی آن‌ها، در نقش مردم است. مسئلۀ مقالۀ پیش‌رو، بررسی جایگاه جمهوریت در نظام جمهوری اسلامی از دیدگاه امام خمینی است که از علل موثر ثبات و پایداری آن است. برای کشف مولفه‌های آن، صحیفه ‌امام با روش تحلیل ‌مضمونی، در حد اشباع داده‌های تحقیق‌ مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق در قالب جداول مضامین پایه، سازمان‌دهنده، فراگیر و شبکه‌ مضامین نشان ‌دادند ‌که: 1. مشروعیت‌ نظام سیاسی، دو ساحت دارد، ساحت الهی (اسلامیت) و مردمی (جمهوریت) که رابطۀ تنگاتنگ دارند و نافی یکدیگر نیستند. 2. خواست و ارادۀ مردم، نقش کلیدی در قدرت دارد و منطق آن از نظام دموکراسی سکولار ‌لیبرال و سوسیال متمایز است. 3. قانون‌مندی وجه مشخصه آن و تامین‌کنندۀ حقوق مردم است. 4. مردم صرفاً مکلف به تبعیت نیستند، بلکه حق اساسی در ایجاد حاکمیت و نظارت بر عملکرد کارگزاران در تمام سطوح دارند. 5. کارگزاران در قبال جایگاه و عملکرد خود پاسخگو هستند. 6. مناصب موقت و مقامات منتخب مردم هستند. تبیین این مولفه‌ها، می‌تواند باعث تغییر رویکرد اجتماعی و سازمانی در عرصه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و گامی در جهت پایان‌بخشیدن به چالش رابطۀ جمهوریت و اسلامیت باشد.

a study of the components of republicanism with emphasis on sahifeh-ye imam khomeini through thematic analytical method

democracy is a public demand in the new era and non-democratic systems are on the verge of collapse. the main difference between the two systems is the role of people in governance system. the main problem of this article is to study the status of republicanism in the islamic republic system from the perspective of imam khomeini. this characteristic plays an important role in the stability or instability of the system. the necessary data has been collected through studying sahifeh-ye imam khomeini until saturation and analyzed through thematic analytical method. the findings of the research, organized in the form of the tables of basic themes, organizer, comprehensive themes and network of themes demonstrate that: 1- the legitimacy of the political system has two aspects, the divine aspect and the popular aspect (republicanism) that have an organic relation and are not in opposition to each other. 2- people’s will and demand play a key role in political system and its logic is different from that of the liberal and socialist systems. 3- the rule of law is its fundamental trait which guarantees people’s rights.4. people are not merely obliged to obey, but they have a fundamental right to create the political system and supervise the performance of its executives at all levels. 5- the executives are accountable for their performance. 6- the positions are temporary and the executives are directly and indirectly elected by the people. explanation of these components can change the social and organizational approaches in the fields of decision-making and decision-making and can be a step towards ending the challenge of the relationship between republicanism and islamism.