توحید شهودی از منظر امام خمینی(س)

چکیده: مهم‌ترین رکن وصول به وحدت از منظر عرفا شهود عرفانی است. به تعبیر ایشان فاصله میان انسان و پدیده‌ها در آگاهی شهودی از میان می‌رود و حقایق به شکل حضوری بر عارف هویدا می‌گردد. در حالی‌که نزد فلاسفه نیل به وحدت از رهگذر وجود محقق می‌گردد و نزد عارف این مهم از طریق شهود حاصل می‌شود. تبیین اصل شهود وحدانی نشانگر جایگاه توحید در دایره صعود و نزول است. در قوس نزول، وجود و کثرات به ظهور می‌رسند. خالق به خلق تبدیل می‌شود و مراتب شکل می‌گیرند. در این مرتبه سالک ظهورات را به نظاره می‌نشیند و کثرت را موجود می‌یابد. مشاهده او در این مرتبه بصری است. حال آنکه در قوس صعود سالک بصر را رها کرده و با بصیرت حقایق را شهود می‌کند. توحید در قوس صعود رقم می‌خورد. جایی که در آن کثرات رنگ می‌بازند و سالک پلکان تنزیه را با قدم سلب می‌پیماید. شاید به تعبیری بتوان گفت نهایت توحید همان نهایت تنزیه و سلب است. به تعبیر امام نیز سالک در اوج تنزیه به عالی‌ترین مرتبه توحید که همانا «تسبیح» است واصل می‌گردد. و این نشان از آن دارد که «وجود» در قوس نزول متحقق می‌گردد حال آنکه در قوس صعود تحقق از آنِ «شهود» است. وجود، متضمن ایجاب، تشبیه و کثرت است اما شهود، متضمن سلب، تنزیه و وحدت است. فیلسوف به اثبات وجود نزولی و عارف به اثبات شهود صعودی می‌پردازند