اعتبارات عقلایی از دیدگاه اصولیون شیعه

در علوم عقلی، اعتبارات عقلایی از آن درجه از اهمیت برخوردارند که می توان گفت از نگاه این علوم انسانیت انسان به توانایی او در ساختن عالم اعتبار است.اما اعتبارات عقلایی چیست و چه تعریفی دارد؟ از کدامین نوع هستی برخوردار است و دارای کدامین ویژگی است؟ علم اصول فقه نیز وامدار بحث اعتبار است. چراکه اصول، به حوزه «فقه» می پردازد که مهم‌ترین ماده پدیدآورنده‌اش، «اعتبار» است. به همین جهت است که اصولیون برجسته ــ اگرچه نه در یک بحث مستقل ــ به بحث اعتبارات پرداخته‌اند. نگارنده در سلسله درس‌های اصول خویش، به طور مستقل به این بحث پرداخته و نظریات آن بزرگان، به طور مشخص آرای امام خمینی، را مدّ نظر قرار داده است.این مقاله، برگرفته شده از این درس‌هاست. در این نوشته، نگارنده پس از تعریف اعتبار و بیان اصطلاحات متعددی که در این باره وجود دارد، به تقسیمات مختلفی که از اعتبار در کلام بزرگان اصولی، مطرح شده است، اشاره کرده و سپس به تعریف نهایی خویش ــ مطابق مبنای امام خمینی ــ می‌‌پردازد و درنهایت با طرح سوالات پنج‌گانه، تعریف خویش از اعتبارات عقلایی ارایه می دهد.