امکان سنجی مفهوم گیری از گزاره های شرطی با رویکرد به دیدگاه امام خمینی (ره)

«مفهوم مخالف» به معنای قضیه‌ غیر مذکوری است که به واسطه‌ حذف برخی قیود یا ساختارها از قضایای بیان شده قابل استنتاج باشد. بیشترین مباحث و نقض و ابرام ها در خصوص امکان مفهوم گیری از گزاره ها، پیرامون ساختارهای شرطی درگرفته است. اگرچه برخی اصولیان متقدّم ایرادات فراوانی را بر امکان مفهوم گیری از گزاره های شرطی بیان داشته اند، اما متاخرین کوشیده اند با تاکید دوباره بر «اصل عدم لغویت» و «ظهور شرط در انحصار»، مبنایی برای مفهوم شرط بیابند. دیدگاه امام خمینی در مورد مفهوم شرط، همسو با دیدگاه متقدمین اما همراه با یک تکمله‌ بسیار مهم و کمتر دیده‌شده است. در این نوشتار ضمن ارائه‌ دسته بندی جدیدی از ساختارهای شرطی در قالب مباحث زبانی و تطبیق آن با یافته های منطقیون، این دیدگاه مورد تحکیم قرارگرفته است. برآیند تحقیق این است که ساختارهای شرطی در اصل خود دلالتی بر مفهوم ندارند؛ اما این ساختارها در فضای شرعی غالباً همراه با قرینه ای هستند که در کنار اصل حجیت عام در باقی‌مانده، مفهوم گیری از آن‌ها امکان پذیر خواهد بود.

a feasibility study of perceiving conditional statements based on imam khomeini’s viewpoints

the “opposite concept” refers to the non-mentioned premise that can be deducted from articulated premises by removing some provisions or structures. the bulk of arguments, refutations and confirmations on the possibility of perceiving the statements have taken place with centrality of conditional structures. although some former principlists have found faults with the possibility of perceiving the conditional statements, later scholars have attempted to find a basis for the concept of condition by re-emphasizing “the principle of non-canceling” and “the emergence of exclusive condition”. imam khomeini’s viewpoints regarding the concept of condition is consistent with the former scholars, but with an important and less observed statement. in this study, in addition to presenting a new classification of conditional structures in the form of linguistic arguments and comparing it with the findings of the logicians, this viewpoint is consolidated. the results of paper show that the conditional structures do not have an indication of concept in principle, but these concepts, in religious terms, are associated with parallels and along with public validity there is the possibility of perceiving them