واکاوی انسان‌شناسی جنایی از منظر بزه‌دیده شناسی اولیه درکیفر قصاص با تکیه‌بر اندیشه‌های امام خمینی (س)

هدف از پژوهش تحلیلی-توصیفی حاضر تبیین انسان شناختی-جنایی در حوزه بزه‌دیده شناسی اولیه در کیفر قصاص با تاکید بر آرای امام خمینی است. این مقاله تمسک به نظریات انتخاب عقلانی و نظریه شتاب دهندگی بزه دیدگی و قاعده اقدام و تحریک‌کنندگی و اقوی بودن سبب از مباشر با ویژگی‌های خاص احکام تعبدی، بزه دیدگی بزه دیدگان منفعل و بی‌تقصیر و محرک را در آرای امام خمینی تبیین می‌نماید. بزه دیدگی در قصاص بسته به اباحه فعل جانی و هدر بودن خون مقتول و مهدورالدم بودن اعم از مطلق یا نسبی نظیر دفاع مشروع و قتل همسر در فراش اجنبی و یا رابطه ابوت و بنوت، رضایت بزه‌دیده در قتل، عدم‌تساوی بزهکار و بزه‌دیده در عقل و دین در بزه دیدگی موثر است. تفاوت انسان‌شناسی جنایی اگوست کنت با نظرات الهی فقه امامیه و اسلام که در آرای امام منعکس گردیده، در جبر و تجربه‌گرایی صرف و تک‌بعدی قلمداد کردن انسان توسط اگوست کنت و انسان‌شناسی دینی و جامع‌العلوم دانستن قرآن و روایات، با راهنمایانانی مصون از خطا و اشتباه، در اسلام است.

An Analysis of Anthropological Criminology from the Viewpoint of Initial Victimology in Qisas (Retaliation) Punishment with an Emphasis on Imam Khomeini’s Views

Abstract This analyticaldescriptive research work intends to clarify anthropological criminology in the area of initial victimology in Qisas (retaliation) punishment with an emphasis on Imam Khomeini’s views. The paper clarifies resorting to rational choice and victim precipitation theory, rule of action and instigation, greater contribution of perpetrator than accessory under certain circumstances stipulated in religious rules, and victimization of passive, faultless and instigating victims in view of Imam Khomeini. Depending upon an intention to commit a crime, murder without Qisas punishment, unprotected outlaw, be it absolute or relative, such as right of selfdefense, killing wife in other man’s bed, fatherchild incest, consent of the victim in murder case, lack of equality between delinquent and victim in view of reason and religion are all effective in victimization in Qisas. The difference between Auguste Comte’s anthropological criminology and theological views in Imamiya and Islamic jurisprudence, reflected in Imam Khomeini’s views, lies in mere determinism and empiricism where Comte considers man a onedimensional creature while Islam focuses on religious anthropology and says Quran and traditions are compendiums of knowledge and the Imams from among men are infallible.