تبیین مدل های مختلف بیانِ مقامات و منازل عرفانی بر اساس دیدگاه امام خمینی(س)

یکی از مهم‌ترین مباحث طرح‌شده در عرفان عملی شرح مقامات و منازل عرفانی است. از نخستین سال‌های تاریخ مکتوبِ مباحث عرفانی، یکی از دغدغه‌های اصلی عارفان، بیان مقامات و منازل عرفانی بوده است؛ با وجود این عرفای مسلمان نتوانسته‌اند تعداد منازل و مقامات تا رسیدن به مقصد را به‌طور مشخص و معین ترسیم کنند و اختلافات عمده‌ای بین ایشان وجود دارد. تفاوت و اختلاف آرای عرفا در مقولۀ مقامات و منازل سلوکی را می‌توان ذیل چهار عنوان اصلی دسته‌بندی کرد: «تعدد»؛ «تنوع»؛ «ترتب» و «تعریف».امام خمینی رویکردی پارادوکسیکالبه بیان مقامات و منازل عرفانی دارد؛ از یک‌سو از تبیین مرحله‌به‌مرحله و منزل‌به‌منزل مقامات خودداری می‌کند و از سوی دیگر به بیان مراتب کلی سیر و سلوک می‌پردازد. مقالۀ حاضر می‌کوشد در مسئلۀ نخست به علت این رویکرد به‌ظاهر متناقض بپردازد و در مسئلۀ دوم مدل‌های مختلف تبیین مراتب کلی سیر و سلوک را بر اساس آثار امام خمینی تنظیم و تنسیق کند. مدل‌های مختلف بر پایۀ شش محور اصلی رده‌بندی می‌شوند که هریک دارای مدل‌های تبیین متفاوت هستند

Clarifying Various Models for Expressing Stages of Mysticism

One of the most important discussions in practical mysticism is the quality of expressing various stages of mysticism. From the early years of the written history of mystical arguments, one of the main concerns of the mystics was how to express the stages of mysticism. Muslim mystics have failed to specify the exact number of stages for a mystic in his spiritual journey to his final destination. To that end, there is difference of opinion among them. Different opinions of the mystics on the quality of spiritual journey and the stages of mysticism can be classified under the following four categories: “multiplicity”; “diversity”; “prioritization”; and “definition”. Imam Khomeini has maintained a paradoxical approach toward expressing stages of mysticism. On one hand, he avoids stepbystep clarification of stages of mysticism, and on the other hand, he writes about generalities of spiritual journey. This paper tries to explore the causes of this apparently paradoxical approach in the first stage, and in the second stage, introduce various models for expressing generalities of mystical journeys based on Imam Khomeini’s works. These models have been categorized based on six major items, each possessing different models of clarification