بررسی فقهی حقوقی پیامد‌های نظریۀ خطابات قانونیه در معاملات

نظریۀ خطابات قانونی، از نظریات بدیع اصولی است که توسط امام خمینی مطرح کرده‌اند. این نظریه در رابطه با نحوۀ تشریع احکام شرعی مطرح شده است و مطابق آن، خطابات کلی شریعت، از باب جعل قانون صادر شده‌اند و حالات گوناگون عارض بر مکلفین همچون قدرت و علم، در آن‌ها‌ به‌عنوان قید اخذ نشده است. ازآنجاکه این نظریه تاثیرات عمیقی را در مباحث گوناگون فقهی در پی خواهد داشت، برآن شدیم تا با فحص از زوایای این نظریه و تدقیق در فروعات فقه معاملی، در باب معاملات به بررسی پیامدهای این نظریه بپردازیم و تطابق یا عدم تطابق این پیامد‌ها را با قوانین مدنی کشور و نظریات حقوق‌دانان، مورد مداقه قرار دهیم. ثمرۀ این پژوهش، اثبات تاثیر این نظریه در مسائل مهم و متعددی از مباحث مربوط به معاملات، ازجمله ثبوت خیار در عقود جایز، صحت اجاره در مواجهه با عذر خاص و لزوم فحص از مالک مال مجهول‌المالک می‌باشد.

A Study of Legal and Jurisprudential Implications of Theory of Legal Addresses in Transactions

AbstractThe theory of legal addresses is one of the novel Usuli theories introduced by Imam Khomeini. It sets forth a framework for enactment of Sharia rules, according to which the general addresses on Sharia law are made to create law, although they lack such requirements as power and knowledge. Since the theory has deep impacts on various jurisprudential arguments, this study intends to investigate it from various aspects and scrutinize the secondary principles in transactional jurisprudence in order to rethink the theory’s impacts on transactions. This is to analyze the compatibility or incompatibility of these impacts with the Iranian civil laws and jurist views. The results of this study prove the applicability of this theory in various important issues related to transaction such as ascertainment of option in revocable contracts, validity of rent agreement visàvis adequate excuse and the need to examine ownership of properties with unknown owner.