ثبت اختراعات بر مبنای ژن‌های انسانی با واکاوی مجدد دیدگاه امام خمینی(س) در حوزه اختراع

ثبت اختراع ژن‌های انسانی، ثبت اختراعی بر مبنای ژن‌های انسان است. ژن‌هایی که از اعضای بدن انسان یا بافت‌های خاصی از بدن برداشته‌شده، مورد خالص‌سازی قرارگرفته و در یک آزمایشگاه مورد دست‌کاری قرارگرفته است. در حقوق بیگانه (آمریکا و اتحادیه اروپا)، با ثبت اختراع در این حوزه تحت شرایط خاص موافقت شده است. در نظام حقوق داخلی، مقنن با ثبت اختراع بر مبنای ژن انسانی نامانوس است و هنوز به‌تصریح آن را وارد نظام حقوقی ننموده است. مقاله در پی توجیهات حقوقی ثبت اختراع بر مبنای ژن انسانی در نظام حقوق داخلی است و تلاش می‌نماید، ثبت اختراع در این حوزه را همگام با کشورهای تاثیر گذار در این زمینه، موجه نماید. نگارنده مصمم است با استدلال‌های حقوقی، ثبت اختراع بر مبنای ژن انسانی را وارد نظام اختراعات ایران نماید و اثبات نماید اداره ثبت اختراعات با مانعی جهت ثبت اختراعات بر مبنای ژن‌های انسانی مواجه نیست. در ادامه دیدگاه امام خمینی در باب اختراع مورد واکاوی مجدد قرارگرفته و برخلاف آنچه نویسندگان از فتوای امام مبنی بر نفی حق اختراع برداشت نموده‌اند، نگارنده با تحلیل فتوای ایشان به‌ویژه حکم اولیه و ثانویه به این نتیجه رسیده، که امام با حکمی ثانوی، حق اختراع را پذیرفته است.

Patenting Based on Human Genes Reexamining Imam Khomeini’s Viewpoints in the field of Invention

The patenting of human genes is a patent based on human genes. Genes that are removed from human organs or specific tissues of the body and are purified and manipulated in a laboratory. In foreign laws (U.S. and EU), the patent is granted in this field under certain conditions. In the domestic civil law system, the legislator has the knowledge of patenting based on human gene , but has not yet explicitly incorporated it into the legal system. The present article seeks to justify the legal basis of a patent on the basis of human gene in the domestic law system and seeks to justify the patent in this field along with the influential countries in this field. Attempts have been made in this article to introduce human genebased patenting to the Iranian patent system with legal arguments and to prove that the Patent Office does not face any barriers to patenting based on human genes. Imam Khomeini’s viewpoints about the invention has been reexamined and, contrary to what others authors have understood of the Imam’s fatwa to deny the patent, the findings of this article based on an analysis of his fatwa, in particular the primary and secondary verdicts, show that Imam Khomeini acknowledges patenting.