بررسی عدم حصر مصادیق فقهی حرج زوجه در طلاق حرجی با رویکردی بر نظرات امام خمینی(س)

قاعده نفی عسر و حرج  از عناوین ثانویه و یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین قواعد فقهی به شمار می‌آید و بخش چشمگیری از تحولات حقوق خانواده ناشی از این عنوان است. مهم‌ترین عاملی که در فقه، سبب جواز درخواست طلاق از سوی زوجه شده، مسئله عسر و حرج وی است. در کتب فقهی متعدد مصادیق حرجی زوجه در بحث طلاق بر اساس نصوص روایی بیان‌شده است و در پژوهش حاضر، سعی بر آن شده است ابتدا به تبیین کلام فقهای امامیه در مصادیق حرج زوجه و حق درخواست طلاق وی پرداخته تا درنهایت بتوانیم با تجزیه‌وتحلیل آن مصادیق و بیان ادله‌ای، بدین نتیجه دست‌یابیم که مصادیق مذکور در کلام فقها حصری و تحدیدی نبوده بلکه جنبه تمثیلی داشته است و بر اساس مقتضیات زمان و مکان و شرایط اجتماعی گوناگون، متعدد و مختلف خواهد بود.

Exclusiveness of Jurisprudential Referents of Duress in Duress Divorce of Wife with Emphasis on Imam Khomeini’s Viewpoint

The principle of distress and constriction is among the secondary but highly used and most important rules in Islamic jurisprudence. A major part of the developme[1]nts in family laws comes from this principle. Distress and constraint are the two factors that legitimize requests for divorce by the wife according to Islamic jurisprudence. The majority of jurisprudential sources have constituted requests for divorce by the wife for distress and constriction based on the traditions. In this paper, we have first tried to clarify Imamiyah jurists’ rules on divorce for distress and constriction and secondly, made an analysis on the reasons, in order to come to this conclusion that those instances in the words and rules of the jurists are symbolic and not restrictive in nature. Therefore, they are varied according to the time and place, and social conditions.