مدل سازی تابع مطلوبیت فردی رشته های دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان

هدف: بی توجهی به اولویت ها و شاخص های مورد نظر دانشجویان در انتخاب رشته تحصیلی و استفاده از رویکرد متمرکز باعث شده است سیاست گذاری در حوزه آموزش عالی بدون توجه به بازار آموزش عالی و تقاضای واقعی برای رشته ها انجام شود. این موضوع منجر به توسعه نامتوازن نظام آموزش عالی و ناتوانی آن در پاسخ به نیازهای جامعه شده است. این پژوهش با هدف شناسایی، اهمیت سنجی و مدل سازی شاخص های موثر در مطلوبیت رشته های دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان انجام شد.روش: در این پژوهش اکتشافی، شاخص های مطلوبیت رشته های دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های شهر تهران، شناسایی و دسته بندی و با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی و نسخه 3.2.9 نرم افزار smart pls به صورت هم زمان تحلیل شد.یافته ها: مدل اولیه مطلوبیت فردی رشته های دانشگاهی دارای 5 سازه و 29 سنجه بود که در مدل نهایی تعداد 3 سازه و 13 سنجه باقی ماند. ضمن انجام تحلیل چند گروهی، مدل و تابع مطلوبیت فردی رشته های دانشگاهی ارائه شد. از تابع مطلوبیت فردی می توان به منظور اندازه گیری و مقایسه نمره مطلوبیت رشته ها استفاده کرد.نتیجه گیری: مدل نهایی نشان داد مطلوبیت فردی رشته های دانشگاهی وابسته به سه سازه ویژگی های رشته، ویژگی های دانشگاه و ویژگی های شغل در مجموع با 13 سنجه می باشد. بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود نهادهای متولی در حوزه آموزش عالی کشور بر حوزه ها و شاخص های مطلوب دانشجویان تمرکز نموده و از آن در سیاست گذاری بهمنظور هم سوسازی و هدایت تقاضای آموزش عالی به سمت رشته های اولویت دار در توسعه کشور استفاده و سیاستهای تامین مالی رشته ها را به منظور تخصیص بهینه بودجه دولت، اصلاح نمایند.

modeling of private utility function for disciplines based on students’ attitudes

objective: in iran policymaking in higher education has been done by using a bureaucratic approach regardless of market and real demand for the disciplines, in recent years. ignorance of the students’ priorities and their attitudes in choosing field of study has led to the unbalanced development of the higher education system and inability to respond to the needs of society. the aim of this study is to identify, evaluate and model effective factors in the utility of disciplines based on students’ attitudes.methods: in this exploratory study, the private utility factors of disciplines from the students' points of view, in tehran universities, were identified, categorized and analyzed simultaneously using partial least squares structural equation modeling technique (plssem) and smart pls 3.2.9 software.results: the initial model of private utility of disciplines in this study had 5 constructs and 29 indicators, while the final model includes 3 constructs and 13 indicators. finally, in addition to multigroup analysis for some nominal variables, the model and private utility function for disciplines were presented. private utility function can be used to measure and compare disciplines utility scores.conclusion: this study contributes to the need for demand analysis of disciplines in policymaking in higher education. the final model showed that the private utility of disciplines depends on 3 constructs: fieldcharacteristics, universitycharacteristics and jobcharacteristics. the students declared that only 13 of 29 indicators, were asked for, are important in choosing a field of study and the cost is not an effective variable. based on the results, it is suggested that higher education policymakers focus on the constructs and indicators in order to lead students to prioritized area in development programs of country and manage the demand for other disciplines. since, the cost was not an important variable in final model, financing policies for disciplines could be revised to optimize the government budget allocation.