ارائه مدل ساختاری تفسیری جهت مدیریت ادعا در پروژه های عمرانی

مدیریت ادعا از جمله مهمترین مباحث و چالش های پروژه ها در دنیاست که بسیاری از ذینفعان پروژه ها، آن را از مخرب ترین اتفاقات در صنعت ساخت می دانند. افزایش ادعاها در صنعت ساخت با حصول اهداف اصلی سه گانه مدیریت پروژه (زمان، هزینه و کیفیت) رابطه معکوس دارد به طوری که افزایش ادعاها، سبب افزایش زمان و هزینه ها و کاهش کیفیت پروژه ها می گردد.اگرچه در هیچ پروژه‌ای نمی‌توان احتمال بروز ادعاها را از میان برد، اما می‌توان با شناسایی علل اصلی ایجاد ادعاها و رابطه میان آنها، تا حد زیادی از وقوع آنها در پروژه‌های آتی جلوگیری کرد.این تحقیق با هدف شناسایی و سطح بندی مهم ترین علل ایجاد ادعا در پروژه های عمرانی کشور با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری انجام گرفته است که از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. در همین راستا در این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان داده های مورد نیاز جمع آوری گردید که نتیجه آن یافتن 34 مورد علت ایجاد ادعا در پروژه های عمرانی است که به وسیله پرسشنامه ای شامل احتمال وقوع و شدت تاثیر ، میان 49 نفر از خبرگان توزیع گردید و در نتیجه مهمترین علل ایجاد ادعا در پروژه های عمرانی شامل 10 علت مشخص شده است. در ادامه با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری، مدل روابط میان علل ایجاد ادعا در پروژه های عمرانی مشخص شده است و با بررسی مدل راهکارهایی جهت پیشگیری و مدیریت ادعاها در 4 مرحله از فرایند پروژه شاملقبل از برگزاری مناقصه، زمان برگزاری مناقصه، حین عقد قرارداد و بعد از عقد قرارداد ارائه گردید.به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار spss استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد4 علتانتخاب پیمانکار بر مبنای قیمت پایین تر و بدون در نظر گرفتن صلاحیت و توانایی فنی، قیمت پایین قرارداد به دلیل رقابت بالا،ابهام و تناقض در اسناد یا مفاد قرارداد، تغییرات شدید و غیر منتظره در نرخ ارز و بهره بانکی، از بالاترین قدرت نفوذ و اثرگذاری بر دیگر علل برخوردارند و در نتیجه دارای بالاترین اهمیت در کاهش و پیشگیری از بروز ادعاها می باشند.