توسعه و نظام عدالت کیفری (با تاکید بر شاخص‌های نظام عدالت کیفری در برنامه‌های توسعه‌ای ایران)

میزان توسعه نظام عدالت کیفری ارتباط قوی ای با میزان توسعه یافتگیِ جوامع دارد. به همین منظور، این نظام به مثابه ساختِ فیزیکی، انسانی و فرایندی سیاست های جنایی، در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران و سایر اهداف و راهبردهای پیش روی نظام عدالت کیفری مورد توجه قرار گرفته است. با ارزیابی سیاست های این برنامه ها می توان شاخص های توسعه سرمایه و منابع انسانی (شامل مولفه های اخلاق گرایی، توانمندسازی و تخلف زدایی) و توسعه فرایندی ـ ابزاری (مشتمل بر مولفه های تخصص گرایی، دسترس افزایی، سرعت افزایی و غیرِ قضایی سازی) را استخراج نمود. همچنین در این برنامه ها نظام زندان ها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است که به طور کلی دو آموزه کارکردگرایی و کمینه گرایی را می توان از این برنامه ها استنباط نمود. فارغ از مسایل مورد توجه در قوانین برنامه توسعه، ضروری است مسایل اساسیِ دیگری مورد توجه قرار گیرد که می تواند به عنوان ابزار توسعه به حساب آید که از جمله آنها محدود کردن موارد مداخله دادستان به پیگیریِ منافع عمومی، تضمین حقوق دفاعیِ متهم و بزه‌دیده و سایرین در جریان فرایند کیفری، تضمین حقوق دفاعی اشخاص در نهادهای شبه قضایی و کمیسیون ها یا هیات های دولتیِ رسیدگی به تخلفات است.