پیامدهای سیاسی– اقتصادی دولت رانتیر

شمار قابل توجهی از کارشناسان مسایل نفت و سیاست به ویژه صاحبنظران مسایل خاورمیانه، در دهه 1970 رویکرد ویژه‌ای را در مطالعات سیاست در کشورهای در حال توسعه اتخاذ کردند که به نظریه دولت رانتیر معروف گشت. این نظریه بطور کلی در درون رویکرد اقتصاد سیاسی قرار می‌گیرد و توجهش بر ارتباط متقابل دولت و اقتصاد، به ویژه نقش و تاثیر دولت است و به تاثیر منابع رانتی بر رفتارهای اجتماعی آن می‌پردازد. بر طبق این نظریه، هر دولتی که میزان در خورد توجهی از درآمدش(42 درصد یا بیشتر) از رانت‌های خارجی باشد و آنها را بدون هیچگونه ارتباطی با فرایندهای تولید داخلی، به شکلی منظم دریافت نماید، دولت رانتیر به حساب می‌آید. چنین دولتی بطور کلی پویایی‌های اجتماعی را به نمایش می‌گذارد که با پویایی‌های اجتماعی کشورهایی که درآمدهای خود را از طریق وضع مالیات بر فعالیت‌های اقتصاد داخلی تامین می‌کنند، تفاوت دارد. دولت رانتیر، تاثیر بسزایی بر حکومت، جامعه و اقتصاد و نیز بر روی رابطه دولت و جامعه دارد ؛ این تاثیر به باور بسیاری از کارشناسان، تا اندازه زیادی ضد توسعه است. هدف این مقاله، بررسی تاثیرات و پیامدهای دولت رانتیر است