اثر وفور منابع طبیعی بر توسعه آموزش ( مطالعه تجربی کشورهای حاشیه خلیج فارس )

فراوانی منابع طبیعی نظیر نفت می‌تواند به یک عامل بازدارنده در رشد و توسعه کشورها منجر شود. ‌چنین پدیده‌ای نفرین منابع نامیده می‌شود که شناسایی آن در پژوهش‌های اقتصادی سابقه طولانی دارد. سهم عمده نفت در بودجه کشورها علاوه بر اثرگذاری در متغیرهای کلان اقتصادی می‌تواند در متغیرهایی اجتماعی نظیر آموزش نیز اثرگذار باشد چراکه درآمد زیاد ناشی از فروش منابع، اهمیت درآمدزایی از محل دانش را کاهش می‌دهد. وجود چنین رابطه‌ای می‌تواند نشانة کم‌توجهی اقتصاد‌های نفتی به دانش و آموزش باشد که در بلندمدت آثار عمیق و نامطلوبی بر عملکرد اقتصادی خواهد داشت. این پژوهش می‌کوشد تا چنین پدیده‌ای را در کشورهای حاشیه خلیج فارس که دارای رانت منابع نفتی هستند مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور سه متغیر معرف کمیت و کیفیت آموزش در این کشورها انتخاب شده‌اند. اطلاعات در دورة زمانی 18 سالة منتهی به 2017 قرار دارند. در پردازش داده‌ها از روش میانگین گروهی تلفیقی استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان داده است که در بلندمدت رانت منابع نفتی موجب افت کیفی و کمّی آموزش شده است. به نحوی که با رشد 20 درصدی رانت منابع نفتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس، نرخ ثبت نام متوسطه 3.4 درصد، میانگین سال‌های تحصیل بزرگسالان 1.8 درصد و کیفیت آموزش 0.8 درصد کاهش می‌یابد.