بررسی پتانسیل تجاری میان ایران و کشورهای عضوسازمان همکاری شانگهای با استفاده از مدل جاذبه

ایجاد یکپارچگی اقتصادی به مانند سازمان همکاری شانگهای، می تواند در مقیاس کوچک تر از جهانی شدن، کشورهای عضو را جهت مواجه با این پدیده آماده سازد. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با حضور در این سازمان، یکپارچگی اقتصادی را حاصل نموده اند که می تواند در عرصه اقتصاد جهانی تاثیرگذار بوده و معادلات و پارامترهای اقتصادی ملی و بین المللی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. از طرف دیگر، یکی از روش های توسعه تجارت خارجی هر کشور، شناخت دقیق پتانسیل های اقتصادی- تجاری شرکای تجاری عمده و راه های رساندن حجم و ترکیب تجارت خارجی اعم از صادرات و واردات به سطح مطلوب آن است. بر این اساس، در این مطالعه در برآورد پتانسیل تجاری غیرنفتی بین ایران و کشورهای عضو سازمان شانگهای طی سال های 2007-2003 از مدل جاذبه استفاده شده و روش پانل دیتا نیز به عنوان مناسب ترین روش برآورد، انتخاب گردید. نتایج به دست آمده تاکید دارند که تولید ناخالص داخلی کشور ایران و کشورهای عضو شانگهای منجر به افزایش حجم جریان تجارت غیرنفتی بین ایران و شرکای تجاری عضو این سازمان می شود. در بررسی تاثیر سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک بلوک تجاری، یافته های تحقیق نشان می دهد که علامت ضریب پتانسیل تجاری مثبت بوده و می تواند جریان تجارت غیرنفتی دو جانبه بین ایران و کشورهای عضو شانگهای را به میزان 17 درصد افزایش دهد. هم چنین نتایج برآورد پتانسیل تجاری به روش جاذبه نیز نشان داد که طی سال های مورد بررسی، کشور ایران در تجارت غیرنفتی خود با برخی کشورهای عضو سازمان شانگهای- به خصوص سه کشور مهم چین و روسیه و هند- از پتانسیل تجاری غیرنفتی خود به طور کامل استفاده نکرده و هنوز ظرفیت بلااستفاده وجود دارد.