چارچوبی برای ارزیابی عملکرد موافقت‌نامه‌های تجاری

در این مقاله در چارچوبی برای ارزیابی عمکلکرد موافقت‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای بین ایران و شرکای تجاری ارایه شده است که فقط بر هزینه و سود متمرکز نشده بلکه رویکردی ناظر بر رفتار آزادسازی تجاری دارد. بدین گونه که در اهداف موافقت‌نامه شرایط مطلوب مورد نظر هر کشور عضو را نیز مد نظر قرار می‌دهد. ارزیابی عملکرد شامل چهار مرحله است: مرحله اول به معرفی متغییرها و طراحی جدول اطلاعاتی اختصاص دارد. در مرحله دوم شاخص‌های آزادسازی تجاری شامل چهار شاخص آزادسازی تجاری گروه‌های کالایی سرمایه‌ای ، واسطه‌ای ، مصرفی و موادخام محاسبه می‌شود. مرحله سوم شاخص روند آزادسازی و مرحله پایانی شاخص مراحل آزادسازی را اندازه‌گیری کرده و پس از محاسبه شاخص‌ها نتایج در یک صفحه مختصات دکارتی پیاده می‌شود. نتایج ارزیابی عملکرد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و پاکستان در سال‌های 2008-2006 با استفاده از چارچوب مذکور حاکی از آن است که روند آزادسازی تجاری در سال 2007 نسبت به سال قبل گسترش یافته اما در سال 2008 منقبض شده است. شاخص‌های دیگر نیز نشانگر آن است که درجه توسعه یافتگی تجاری موافقت‌نامه‌های تجاری ترجیحی علاوه بر کاهش تعرفه‌ای و گسترش طیف کالاهای مشمول کاهش تعرفه، تلاش‌‌ها باید به ایجاد زیرساخت‌های تسهیل تجاری و حذف موانع غیرتعرفه‌ای و شبه تعرفه‌ای معطوف شود.