واکاوی قابلیتهای پویا در شرکت‌های دانش بنیان حوزه پالایشی صنعت نفت و گاز (با رویکرد چند روشی )

قابلیت‌های پویا به ظرفیت یک سازمان برای ایجاد، گسترش یا تغییر هدفمند پایگاه منابع خود اشاره دارد. در همه کشورهای جهان، صنعت نفت و گاز هر کشور، نقش مهمی در اقتصاد و رشد آن دارد و در عصری قرار داریم که تغییرات سریع جهانی و نوآوری‌های فناورانه رخ می‌دهد و شرکت‌های نفت و گاز از این تغییرات بی‌تاثیر نیستند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی قابلیت‌های پویا در شرکت‌های دانش‌بنیان صنعت نفت و گاز می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کیفی و بنیادی با روش نظام‌مند و تحلیل مضمون است. در روش نظام‌مند، برای شناسایی و استخراج مقالات، جست‌وجوی نظام‌مند فقط به دو پایگاه داده‌ای داخلی شامل؛ پایگاه علوم اطلاعاتی جهاد دانشگاهی و خارجی شامل؛ اسکپوس (الزویر) و موسسه‌ی علوم اطلاعات شبکه علمی (تامسون روترز) محدود بوده است. برای سنجش روایی پژوهش از چک لیست استاندارد casp استفاده گردید و در راستای سنجش پایایی پژوهش نیز از شاخص کاپای کوهن در نرم‌افزار spss استفاده شد که مورد تایید قرار گرفت. با بررسی مقالات موجود، مولفه‌های قابلیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در سه چهار بعد؛ قابلیت اکتشافی، رهبری، تحول دیجیتال و سرمایه اجتماعی خارجی شناسایی شدند. در بخش تحلیل مضمون؛ جامعه آماری پژوهش را پانزده نفر از مدیران عامل و کارشناسان شرکت‌های دانش‌بنیان فعال صنعت نفت و گاز که به روش قضاوتی انتخاب شدند، تشکیل می‌دهد. بعد از انتخاب مشارکت‌کنندگان از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته به سوالات پژوهش پاسخ داده شد. پس از بررسی و تحلیل مصاحبه‌های به‌دست آمده، 348 کد توصیفی به‌دست آمده که از این تعداد 44 مضمون اولیه، 14 مضمون سازمان‌دهنده و چهار مضمون فراگیر به‌دست آمد. با بررسی و تحلیل مضمون؛ ابعاد انسانی قابلیت پویا، پایداری راهبردی کسب و کار، قابلیت نوآوری و مدیریت دانش مضامین سازمان دهنده قابلیت‌های پویا را شکل می‌دهد. در نهایت، با تلفیق یافته‌هایبخش مرور نظام‌مند و تحلیل مضمون، قابلیت‌های شناسایی شده در سه بعد اصلی؛ احساس، ربایش و بازآیی جا گرفتند. قابلیت‌های شناسایی شده می‌تواند مبنایی برای برنامه‌ریزی موثر شرکت‌های صنعت نفت و گاز و ایجاد مزیت رقابتی پایدار گردد.

analyzing dynamic capabilities in knowledge-based companies in oil and gas refining industry (with a multi-method approach)

dynamic capabilities refer to an organization’s capacity to purposefully create, expand, or change its resource base. in all the countries of the world, the oil and gas industry of each country plays an important role in its economy and growth, and we are in an era where rapid global changes and technological innovations occur, and oil and gas companies are not affected by these changes. they are not an effect. the purpose of this research is to identify dynamic capabilities in knowledge-based companies in the oil and gas industry. this research is qualitative and fundamental with a systematic method and thematic analysis. in the systematic method, to identify and extract the articles, the systematic search only includes two internal databases; academic and foreign jihad information science database including; scapos (elsevier) and institute of information sciences scientific network (thomson reuters) has been limited. to measure the validity of the research, the casp standard checklist was used, and in order to measure the reliability of the research, the cohen’s kappa index was used in the spss software, which was confirmed. by examining the available articles, the components of the capabilities of knowledge-based companies in three or four dimensions; discovery ability, leadership, digital transformation, external social capital were identified. in the theme analysis section; the statistical population of the research consists of fifteen ceos of knowledge-based companies active in the oil and gas industry, who were selected by a judgmental method. after selecting the participants, the research questions were answered through semi-structured interviews. after reviewing and analyzing the obtained interviews, 348 descriptive codes were obtained, of which 44 primary themes, 14 organizing themes and 4 comprehensive themes were obtained. by examining and analyzing the theme; human dimensions of dynamic capability, business strategic stability, innovation capability and knowledge management form the organizing themes of dynamic capabilities. finally, by combining the findings of the systematic review and thematic analysis, the capabilities identified in the three main dimensions; feeling, abduction and return took place. the identified capabilities can become a basis for effective planning of oil and gas industry companies and create a sustainable competitive advantage.