متنوع سازی مبادلات تجاری و تأثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران

در مدل های رشد درون زا که در دو دهه اخیر توجه زیادی به آن معطوف شده است، به عواملی فراتر از دیدگاه های سنتی و کلاسیک تاثیر گذار بر رشد اقتصادی، تاکید دارد که از آن جمله می توان، به تحقیق و توسعه، سرمایه انسانی، ابداعات، تنوع تولید، تنوع مبادلات، زیر ساخت ها و ... اشاره کرد. به منظور کاربردی کردن مدل های درون زا و همچنین وارد کردن متغیرهای کلاسیک تاثیر گذار بر رشد اقتصادی، مدل های ترکیبی را به منظور سنجش و بررسی هر دو دیدگاه (کلاسیک و درون زا) به کار می برند که به مدل های (تاحدی درون زا) معروفند.در این تحقیق با استفاده از مدل های تا حدی درون زا به بررسی تاثیر گذاری تنوع مبادلات به عنوان جانشینی قوی از تنوع تولید، در کنار عوامل دیگری نظیر سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی بر رشد اقتصادی در دوره سال های 79-1359، اقدام شده است.به منظور شناسایی تنوع تولید در دوره یاد شده از شاخص (تنوع فینسترا) استفاده شده است که نتایج به دست آمده از این شاخص موید این نکته است که تنوع در مبادلات کشور دارای نوسان بوده است و بیشترین دوره کاهش آن مربوط به سال های جنگ می باشد.در مرحله بعد، با وارد کردن متغیرهای سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی در مدل و با روش همگرایی بلندمت، تاثیر گذاری آنها بر رشد اقتصادی در سال های مورد بررسی، آزمون گردید. نتایج بدست آمده حاکی از وجود بردارهای همگرای بلند مدت است که آثار مثبت متغیرهای مدل را بر رشد اقتصادی نشان می دهد.