ملاحظات اقتصادی و حقوقی در ساخت داخلی تجهیزات صنایع بالادستی نفت کشور با تاکید بر انتقال فناوری در قراردادهای جدید بالادستی نفتی و گازی ایران

بخش تامین تجهیزات مورد استفاده در بالادستی صنعت نفت کشور، یکی از مهمترین بخش‌های این صنعت است که کماکان وابستگی قابل توجهی به خارج دارد. موارد متعددی برای تشریح اهمیت ساخت داخلی تجهیزات نفتی در ایران وجود دارد که تقویت امنیت ملی، انتقال و توسعه فناوری، رشد درون‌زای اقتصاد ملی و توسعه بازارهای صادراتی از آن جمله هستند. ضمن اینکه توسعه صنعت ساخت تجهیزات نفتی در بخش بالادستی با سیاست‌های کلی کشور همراستا می‌باشد. با بررسی سوابق تاریخی نیز ملاحظه می‌شود از بدو اعطای امتیازنامه‌‌ها و انعقاد قراردادهای نفتی با شرکت‌های خارجی، لزوم به‌کارگیری و توانمندسازی نیروی کار داخلی و تامین حداکثری تجهیزات صنعت نفت توسط بخش‌های مرتبط در کشور، مورد توجه مقامات نفت و تاکید قانونگذار بوده است. در این مطالعه از ملاحظات اقتصادی و حقوقی ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت به عنوان چارچوبی برای بررسی قرارداد جدید نفتی ایران موسوم به ipc استفاده شده است. ارزیابی این قراردادها در چارچوب مذکور نشان می‌دهد که انتقال فناوری در پرتو تامین نیازهای فناورانه صنعت ساخت تجهیزات نفتی و توانمندسازی سازندگان داخلی تا سطح رعایت اصول اقتصادی بنگاه‌داری، در قالب قراردادهای جدید نفتی میسر نشده و با اشکالات غیرقابل اصلاحی از جمله انتظار نادرست تامین نیازهای فناورانه این صنعت از شرکت‌های نفتی بین‌المللی و ناکارایی این الگوی قراردادی در ارتقای سطح فناوری تولیدکنندگان داخلی تجهیزات هدف مواجه است.