نگرشی بر جایگاه فقهی ـ حقوقی شرکت های هرمی

یکی از رویکردهای مهم تجارت الکترونیک، بازاریابی و توزیع شبکه‏ای چندمرحله‏ای الکترونیک‏ است که منشا تحولات عظیمی در امر انتقال سریع‏ کالاها و خدمات از مبدا تولید به مقصد مصرف در یک‏ دنیای مجازی شده است. امروزه سیستم بازاریابی شبکه‏ای سنتی با توجه به ورود ابزارهای الکترونیک که هزینه‏های‏ توزیع کالا را به شدت کاهش و سرعت انتقال کالا را از تولید به مصرف افزایش می‏دهند، کارایی خود را از دست داده و شبکه‏های توزیع چند مرحله‏ای‏ الکترونیک به نحو شگفت‌انگیزی گسترش یافته‏اند. شرکت های هرمی در حقیقت شکل منحرف‌شده بازاریابی شبکه ای می‌باشند و با بازاریابی شبکه ای تفاوت دارند. هر دوی آنها معمولاً در قالب شرکت های خاصی فعالیت می کنند. شرکت های هرمی دارای انواع و اقسام گوناگونی هستند. طراحان شرکت های هرمی برای جلوگیری از اشکالات حقوقی، آنها را در قالب قراردادهای خاصی طراحی و اجرا می کنند. به دلیل تنوع شرکت های هرمی، قراردادهای متنوع و مختلفی در آنها دیده می شود ولی اکثر شرکت های هرمی بر پایه «بیع جایگاه» استوار هستند. این شرکت ها دارای اشکالات جدی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، فقهی و حقوقی هستند. در زمینه فقهی ـ حقوقی، اشکال «دارا شدن ناعادلانه» در مورد این شرکت ها مطرح شده است. همچنین می توان به وجود تدلیس و کلاهبرداری در آنها اشاره کرد.