مبنا، روش و جایگاه استدلال قضایی

استدلال قضایی استنتاجی است که دادگاه از وقایع موضوع مورد رسیدگی و از خلال دلایل ابراز شده توسط طرفین دادگاه به عمل می‌آورد. از این تعریف چند نتیجه به دست می‌آید: نخست این‌که، این شیوه شباهت تامی با روشی منطقی دارد که در آن با موضوع و محمول که مقدمات قضیه هستند، استنتاج حاصل می‌شود؛ ثانیاً، استدلال قضایی دارای مبانی انکارناپذیری است که تمام مراحل دادرسی را معطوف به خود می‌داند و هر گزاره‌ای بدون عبور از مسیر استدلال را مطرود به شمار می‌آورد؛ ثالثاً، استدلال قضایی محصول روشی است که از علم منطق کمک می‌گیرد و بر اساس ابزارهای موجود در علم منطق، قضایای مجهول را کشف می‌کند؛ رابعاً، معرفت و شناخت هر خواسته‌ای در دعوی، معطوف به استدلال است؛ و خامساً، علم قاضی معطوف به معرفت از طریق استدلال است، نه علم حضوری. موضوعات پیش‌گفته، خطوط بحث این مقاله را تشکیل می‌دهد.