شناسایی حق‌های رفاهی در قوانین اساسی

یکی از مناقشه‌برانگیزترین مباحث حقوقی و سیاسی در چند دهۀ اخیر به‌خصوص از دهۀ 1990 به بعد شناسایی حق‌های رفاهی در قوانین اساسی کشورهای مختلف و نحوۀ شناسایی آن‌ها است. هرچند به ظاهر اغلبِ قوانین اساسی مبادرت به شناسایی این حق‌ها کرده‌اند، اما وضعیت حق‌های مزبور در قوانین اساسی از الگوی واحدی پیروی نمی‌کند و برخلاف حق‌های نسل اول، اصلِ وجودی این حق‌ها با تردیدهای بسیار جدی‌ای مواجه است. با وجود کم‌رنگ شدن چالش‌های مربوط به وضعیت این حق‌ها در سطح بین‌المللی، اختلاف‌نظرها در سطح داخلی کماکان ادامه داشته و حق‌های مورد اشاره همچنان از سوی اندیشمندان مختلف، به‌خصوص اندیشمندان راست مورد انتقاد‌اند. همین موضوع موجب شناسایی ناهمگون این حق‌ها در قوانین اساسی کشورهای مختلف گشته است. در این مقاله در پی بررسی مدل‌های شناسایی حق‌های رفاهی در قوانین اساسی هستیم. با توجه به تاثیر گستردۀ نظریات اندیشمندان مختلف بر وضعیت کنونی این حق‌ها، بررسی ایرادات وارده به آن‌ها ناگزیر است. نتیجۀ تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که اصل کلی در شناسایی حق‌های مزبور، پذیرش آن‌ها به‌عنوان «اهدافی آرمانی» در قوانین اساسی است و شناسایی آن‌ها به‌صورت «حق قابل‌دادخواهی»، استثنا محسوب می‌شود.

challenges & models of identification of welfare rights in the constitutions

one of the most controversial legal and political issues in recent decades - especially since the 1990s - is the recognition of welfare rights in the constitutions of different countries and how to recognize them. although it seems that most constitutions have recognized these rights, the status of them in the constitutions does not follow a single pattern, and unlike the first generation of rights, the very existence of these rights is seriously questionable. despite the diminishing challenges at the international level, internal disagreements persist, and these rights continue to be criticized by various thinkers, especially right-wing thinkers. this issue has led to the inconsistent recognition of these rights in the constitutions of different countries. in this article, we seek to examine the models for identifying welfare rights in constitutions. given the wide impact of the theories of various thinkers on the current state of these rights, it is necessary to examine the objections to them. the results of the research show that the general principle in identifying these rights is their acceptance as &aspirational goals& in the constitution, and their recognition as a &justiciable right& is an exception.