دعاوی سهام‌داران بابت خسارات انعکاسی در حقوق شرکت‌ها

دعاوی سهام‌داران بابت خسارات انعکاسی که دعاوی غیرمستقیم نیز خوانده می‌شود، یکی از انواع دعاوی سهام‌داران در حقوق شرکت‌ها است. مقصود از خسارات انعکاسی، خساراتی است که سهام‌داران در نتیجۀ ورود زیان به شرکت متحمل می‌شوند و در کاهش ارزش یا سودآوری سهام ایشان «انعکاس» می‌یابد. اینکه آیا سهام‌دار می‌تواند جبران این کاهش ارزش سهام را مستقیماً از شخص زیان‌زننده به شرکت مطالبه کند یا خیر، پرسش اصلی مقالۀ حاضر است که تلاش شده در پرتو اصول حقوق شرکت‌ها و مسئولیت مدنی به آن پاسخ داده شود. بدین منظور، دعاوی خسارات انعکاسی پس از بررسی اجمالی سایر دعاوی سهام‌داران و با مطالعۀ قوانین و رویۀ قضایی در نظام‌های حقوقی کامن‌لا و حقوق نوشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به‌ویژه در نظام حقوقی ایران امکان‌سنجی شده است. صدور رای دیوان عالی انگلستان در قضیۀ «سویلیا» به تاریخ 15 جولای 2020 میلادی، آخرین تحول قضایی ناظر بر دعاوی خسارات انعکاسی است که در مقالۀ حاضر به آن پرداخته شده است. بررسی‌های مقاله نشان می‌دهد این نوع خسارات در نظام‌های حقوقی بزرگ ازجمله نظام حقوقی ایران قابلیت مطالبه ندارند.

shareholders’ claims for reflective loss in corporate law

shareholders’ claims for reflective loss, also called indirect claims, are a certain type of shareholder lawsuit in corporate law. reflective losses are those damages incurred by shareholders of a company in the form of devaluation of their shares resulting from losses sustained by the corporate entity. whether a shareholder is allowed to seek compensation for such devaluation by bringing direct action against the wrongdoer is the main question this paper addresses. the article attempts to answer the question in light of corporate law and civil liability principles. in doing so, reflective loss claims are analyzed after a brief review of other types of shareholders’ claims and by reference to common law and civil law jurisprudence. the article also examines the feasibility of such claims under iranian law. the article also reviews the uk supreme court’s decision in sevilleja dated 15 july 2020 as the latest judicial development concerning reflective loss. the article concludes that these damages are barred under major legal systems and also under iranian law.