ارزیابی بیمۀ‌ هزینه‌های دادرسی از منظر حقوق مصرف‌ کنندگان

یکی از ابعاد مهم حمایت از مصرف‌کنندگان که کمتر مورد توجه قرار گرفته، تسهیل اقامۀ دعوای مصرف‌کنندگان است. هزینه‌های اقامۀ دعوا از جمله موانع مهم اقامۀ دعوای مصرف‌کنندگان محسوب می‌شوند. در حقوق ایران نیز فقدان معاضدت‌های خاص برای مصرف‌کنندگان و محدویت‌های قواعد عام اعسار و محدود بودن منابع مالی سازمان‌های حمایت از مصرف‌کننده در عمل موانعی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد نموده است. در نظام‌های حقوقی مکانیسم‌های مختلفی در راستای رفع این مانع ملاحظه می‌شود. بیمۀ هزینه‌های حقوقی را می‌توان ازجمله ابزارهایی دانست که با تحت پوشش قراردادن هزینه‌های دعوا به نوعی در رفع این مانع و تسهیل اقامۀ دعوای مصرف‌کنندگان موثر هستند و در اکثر نظام‌های حقوقی مورد توجه واقع شده‌اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای، ضمن مطالعۀ این بیمه‌ها در برخی نظام‌های حقوقی پیش‌گام در این زمینه، این بیمه‌ها را در راستای تسهیل اقامۀ دعوای مصرف‌کنندگان مورد مطالعه قرار داده است. تجربۀ نظام‌های حقوقی مورد مطالعه موید آن است که این بیمه‌ها در کنار سایر ابزار معاضدت، راهکار مناسبی در تسهیل اقامۀ دعوای مصرف کنندگان هستند. در نظام حقوقی ایران به‌رغم پیش‌بینی این بیمه‌ها در آیین‌نامۀ اجباری نمودن وکالت، با صدور رأی وحدت‌رویۀ دیوان عالی کشور، در حال حاضر مقررات خاصی در این زمینه ملاحظه نمی‌شود. با وجود این، با توجه به پذیرش عقد بیمه و اصل آزادی قراردادها، این بیمه‌ها در حقوق ایران نیز قابل‌دفاع هستند و می‌توانند ضمن داشتن اثر بازدارندگی در ورود ضرر به مصرف‌کننده، برخی مشکلات مربوط به هزینه‌های دادرسی را رفع نمایند. از‌این‌رو احیای مفاد آیین‌نامۀ اخیر و حمایت‌های قانونی از این بیمه‌ها در جهت استفاده از کارکردهای مثبت آن ضروری است.

Legal Expenses Insurance from the t perspective of consumer rights

One of the most important aspects of consumer protection that has received little attention is the facilitation of consumer litigation. Costs of Litigation are one of the major barriers to consumer litigation. In Iranian law, the lack of special assistance for consumers and the limitations of the general rules of insolvency and the limited financial resources of consumer protection organizations, in practice have created obstacles for consumers to sue. In different legal systems, different mechanisms are considered in order to remove this obstacle. legal expenses insurances can be considered as one of the tools that are effective in removing this obstacle and facilitating consumer litigation by covering cost of litigation and have been considered in most legal systems. The present study in a descriptiveanalytical method and through collecting data with library method, while studying these insurances in some pioneering legal systems in this field, have studied these insurances in order to facilitate consumer lawsuits. The experience of the studied legal systems confirms that these insurances, along with other assistance tools, are a good solution to facilitate consumer litigation. In the Iranian legal system, despite the predicting of these insurances in the bylaws of mandatory advocacy, with the issuance of Unanimous decision of the Supreme Court, there are currently no special provisions in this regard. However, considering the acceptance of the insurance contract and the principle of freedom of contracts, these insurances are also defensible in Iranian law and while having a deterrent effect on the inflicting of loss to consumer, can have some deterrent effect on litigation costs. Therefore, it is necessary to revive the provisions of the recent regulations and legal protections for these insurances in order to use its positive functions.