نقش قوۀ قضائیۀ جمهوری اسلامی ایران در تضمین حق بر آب

امروزه حق بر آب به‌عنوان یکی از حق‌های بشری که ارتباط وثیقی با سایر مصادیق حقوق بشر، مانند حق حیات، حق بر بهداشت و حق بر استانداردهای مناسب زندگی دارد، به‌طور فزاینده‌ای در اسناد بین‌المللی مورد شناسایی قرار گرفته است. به رسمیت شناختن این حق در گفتمان حقوق بشری، از یک‌سو، دولت‌ها را متعهد به عدم مداخله در دسترسی آزادانۀ انسان‌ها به آب ساخته و از سوی دیگر فراهم کردن تمهیدات تامین آب و دسترسی آحاد جامعه به این مادۀ حیاتی را بر عهدۀ آن‌ها می‌نهد. اگرچه متعهد اصلی اجرای تعهدات حق بر آب، ارکان و نهادهای اجرایی یک کشور هستند، لیکن نهادهای قانون‌گذاری و قضایی نیز برای تحقق کامل این حق وظایفی را بر عهده دارند. سوالی که این پژوهش با هدف پاسخ به آن نگاشته ‌شده‌ آن است که قوۀ قضائیۀ جمهوری اسلامی ایران چه نقشی در تضمین حق بر آب شهروندان ایرانی ایفا می‌کند؟ برآمد مطالعات توصیفی تحلیلی در این نوشتار که با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی حاصل شده، آن است که قوۀ قضائیه با وظیفۀ اصلی به پا داشتن حق و عدل و احیای حقوق عامه می‌تواند در سه حوزۀ کلی پیشگیری، نظارت و دادخواهی به تضمین حق بر آب اقدام نماید. اما عدم شناسایی صریح حق بر آب در قوانین داخلی، مهم‌ترین نقیصه‌ای است که تا حد زیادی دایرۀ عملکرد این نهاد را نسبت به تضمین حق بر آب محدود کرده ‌است.

The Role of the Judiciary of Islamic Republic of Iran in Ensuring the Right to Water

Nowadays, right to water, increasingly has recognized in international documents as one of the human rights that is inextricably linked to other instances of human rights, such as the right to life, the right to health, and the right to adequate standard of the living. Recognizing this right in human rights discourse, on the one hand, obliges States not to interfere in the free access of human beings to water, and on the other hand, it rests the responsibility of providing the arrangements of water supply and access to this vital substance for them. Although the main commitment of fulfilling the obligations of the right to water is the executive bodies of a country, but the legislative and judicial institutions also have responsibilities for the full realization of this right. The question that this study has been written in order to answer it, is: what role does the judiciary of the Islamic Republic of Iran play in ensuring the right of Iranian citizens to water? The result of descriptiveanalytical studies in this paper, which is obtained using library studies and review of international documents and domestic laws, is that judiciary with the main task of establishing rights and justice and reviving public rights, can guarantee the right to water in three general areas: prevention, monitoring and litigation. However, the lack of explicit recognition of the right to water in domestic law is the most important shortcoming, which has largely limited the scope of action of this body to guarantee of right to water