بررسی صلاحیت دادگاه صادرکنندۀ رای در فرایند شناسایی و اجرای آرای خارجی

رای صادره از کشور خارجی در صورتی قابل‌شناسایی و اجراست که دادگاه صادرکنندۀ رای صلاحیت رسیدگی به دعوی را داشته باشد. صلاحیت در مرحلۀ شناسایی بر اساس معیارهای کشور محل شناسایی مورد سنجش قرار می‌گیرد. مسئلۀ اساسی این است که چه معیاری برای پذیرش صلاحیت دادگاه خارجی در مرحلۀ شناسایی آرا وجود دارد؟ برخی کشورها برای دادگاه خارجی صلاحیتی مشابه صلاحیت دادگاه داخلی قائل هستند. در حالی که برخی دیگر با محدود کردن مصادیق صلاحیت دادگاه خارجی فقط بر اساس معیارهایی مضیق به پذیرش صلاحیت و شناسایی رای دادگاه خارجی می‌پردازند. در حقوق ایران نیز بدون بیان شرط صلاحیت دادگاه خارجی صرفاً صلاحیت اختصاصی دادگاه ایران به‌عنوان مانع شناسایی قلمداد شده است. این مقاله با روش تحلیلی تطبیقی به بررسی شرط صلاحیت دادگاه خارجی در نظام‌های حقوقی مختلف می‌پردازد. فقدان قواعد صلاحیتی هماهنگ در بین کشورها در موضوع شناسایی رای دادگاه خارجی، سودمندی رسیدگی قضایی در دعاوی بین‌المللی را با اختلال مواجه می‌نماید و حرکت آزادانۀ آرا در بین کشورها را ناممکن می‌سازد. ضرورت تامین انتظارات مشروع اشخاص خصوصی و ایجاد قابلیت پیش‌بینی در روابط فرامرزی اقتضا دارد که مصادیق صلاحیت دادگاه خارجی از پیش تعیین گردد و اصحاب دعوی قبل از آغاز دادرسی از تحقق این شرط برای شناسایی رای صادره در کشورهای دیگر اطمینان یابند.

A Study of Originating Court Jurisdiction in Recognition and enforcement of foreign Judgments

Abstract: A judgment issued by a foreign country has been recognized and enforced if originating court has jurisdiction for hear the matter. This jurisdiction has been evaluated on the base of rules of addressed country. The key question is what are the criteria for accepting the jurisdiction of a foreign court at the voting stage? Some countries have jurisdiction over a foreign court, such as a domestic court. Others, by limiting the scope of jurisdiction of a foreign court, accept the jurisdiction of a foreign court only on the basis of strict criteria.. In Iranian law, only the exclusive jurisdiction of the Iranian court is considered as an impediment for recognition of foreign judgments. The need to meet the legitimate expectations of private individuals and to provide predictability in crossborder relations requires that the jurisdiction of a foreign court be defined as in the 2019 Hague Convention and that litigants be assured of the condition of recognition in other countries before the trial begins. The lack of uniform jurisdiction rules among countries to recognize foreign court judgments undermines the efficiency and usefulness of international litigation and makes it impossible for free movement of judgments between countries. The need to meet the legitimate expectations of private individuals and to create predictability in crossborder relations requires that cases of jurisdiction of a foreign court be specified and that litigants ensure that this condition is met in other countries before a trial can begin.