سوءاستفادۀ شرکت مادر از شرکت‌های تابعه در حقوق ایران؛ مصادیق، تبیین مسئولیت و راهکارها

شرکت‌ مادر، اغلب به دلیل تنوع در سرمایه‌گذاری، استفاده از مدیران متخصص و کارآمد و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، اقدام به تاسیس شرکت‌های تابعه می‌نمایند. در گروه شرکت‌های تجاری، گاه ممکن است شرکت‌ مادر، با توسل به اصل «استقلال شخصیت حقوقی شرکت‌ها»، در پی سوءاستفاده از پوشش شخصیت حقوقی شرکت تابعه در جهت اهداف متقلبانۀ خود برآید و در نهایت از مسئولیت فرار نماید. لذا، تبیین مسئولیت بر شرکت مادر در قبال اقدامات شرکت تابعه و شناسایی طُرُق سوءاستفاده‌های احتمالی، جهت مقابله با آن واجد اهمیت است. نتایج تحقیق حاکی از آن است، شرکت مادر برای اهدافی از جمله، فرار از دین، فرار مالیاتی و اتخاذ رویه‌های تجاری ناعادلانه مانند ایجاد انحصار در رقابت، می‌تواند از پوشش شخصیت حقوقی شرکت تابعه سوء‌استفاده نماید. در این فروض و در خلا مقررات ویژه مبنی بر سوء‌استفادۀ‌ احتمالی شرکت مادر از شرکت تابعه در حقوق ایران، می‌توان با توجه به قواعد فقهی و حقوقی موجود از جمله قاعدۀ «من له‌الغنم فعلیه الغرم»، «غرور»، «مسئولیت ناشی از مالکیت یا کنترل شرکت تابعه»، «مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر» و «تسبیب»، شرکت مادر را در قبال خسارت وارده به اشخاص ثالث، مسئول دانست. جهت پیشگیری از سوء‌استفاده‌های احتمالی، تدوین قوانین شفاف‌سازی اجباری، اصلاح قوانین و نظام مالیاتی و ایجاد مکانیسم‌های نظارتی در گروه شرکت‌های تجاری، ضروری است.

Abuse of parent company from subsidiaries in Iranian law, examples, explanations of responsibilities and solutions.

parent company often set up subsidiaries because of the variety of investments, the use of skilled and efficient managers, and the cost savings. In the corporate business group, the parent company may, by resorting to the principle of & Independence of the legal personality of the company &, escape from liability by exploiting the coverage of the legal personality of the subsidiary for its fraudulent purposes. Therefore, it is important to explain the responsibility of the parent company as an exception to the principle of the independence of the legal personality and to identify possible ways of abusing it. The mother company can exploit the subsidiary’s legal personality coverage for such purposes as escape from religion, tax evasion, and unfair trading practices such as monopoly competition. Based on this assumption and in the vacuum of special regulations, based on the activity and potential misuse of the group of companies in Iranian law, one can, according to the existing jurisprudential and legal rules, including the rule of & qui sentit commomum sentire debet et onus; he who gains the advantages also must suffer the burden& The, & deceive”, “liability for ownership or control”, &vicarious liability& and & causing & were responsible for the parent’s liability for damages to third parties. In order to prevent potential abusive uses, it is imperative to develop mandatory screening laws, reform of the laws and the tax system, and the establishment of regulatory mechanisms in the corporate group.