نسبت‌شناسی ارز و رمزارز در نظام تقنینی ایران

مقالۀ حاضر به‌دنبال بررسی مفهوم ارز در نظام حقوقی ایران و تبیین نسبت مفهومیِ آن با آنچه امروزه به‌عنوان رمزارز یا ارز مجازی شناخته می‌شود، است. شناخت این نسبت از این‌ جهت واجد اهمیت است که در صورت انطباق مفهوم ارز بر رمزارز، معاملات رمزارزها نیز مشمول احکام قانونی مربوط به معاملات ارز، ازجمله لزوم انجام معاملات آن با اخذ مجوز از بانک مرکزی و با رعایت ضوابط تعیینی دولت خواهد بود. این مقاله به شیوه‏ای تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‏ای اثبات می‏کند که هیچ‌ یک از ارکان قانونی تعریف ارز، یعنی پول بودن، رایج بودن و خارجی بودن، بر آنچه امروزه به‌عنوان رمزارز شناخته می‏شود، قابل‌تطبیق نیست و رابطۀ مفهومی این دو از نظر حقوقی، رابطه‏ای از جنس تباین است. نتیجه آنکه در شرایط کنونی، اصل صحت و اباحه، حاکم بر نقل‌وانتقال رمزارزها است و با ممنوعیت قانونی منجر به بطلان معامله یا مجازات مرتکب مواجه نیست. آزادی معاملات رمزارز و صحت آن، با وجود ممنوعیت و بطلان برخی از مصادیق نقل‏وانتقال معاملات ارز با وجود وحدت کارکرد این دو از بسیاری جهات و چه‌بسا اثرگذاری بیشتر معاملات رمزارزِ بدون ضابطه در نابسامانی اقتصادی، قابل‌خدشه است. اقدام فوری قانون‌گذار در جری قواعد مربوط به نقل‏وانتقال ارز بر نقل‏وانتقال رمزارز تحت یک ماده ‌واحده به‌عنوان گام حداقلی و موقت، و قاعده‌گذاری مستقل و جامع در حوزۀ قواعد حاکم بر استخراج و نقل‌وانتقال رمزارز در نظام تقنینی ایران، به‌عنوان گام مطلوب و غایی، پیشنهاد مشخص این مقاله است.

Investigating the Conceptual Ratio of Currency and Cryptocurrency in the Iranian Legislative System

The present paper seeks to examine the concept of currency in the Iranian legal system and to explain its conceptual relation to what is today known as cryptocurrency or virtual currency. Understanding this conceptual ratio will be important because if the concept of currency is to be applied to cryptocurrencies, cryptocurrency transactions will also be subject to legal provisions relating to unauthorized currency transactions, such as prohibition of trading without authorization from the central bank.This paper has analyzed analytically and using library resources that none of the elements of the Iranian legislature’s definition of currency include &being money&, &being common& and &being foreign&. Does not conform to cryptocurrencies. The conceptual relationship of the two is legally a divisive one; Therefore, in the current situation, transfers of what is known as cryptocurrencies will not be subject to currency transfer laws and prohibitions. The freedom of cryptocurrency trading and the prohibition of partial currency trading are undermined by the economic unity of the two.