علامت تجاری عام: احراز فقدان و زوال تمایزبخشی در پرتوی پروندۀ «اکبرجوجه»

علائم عام استحقاق حقوق انحصاری را ندارند، چون رقبا را به‌دلیل فقدان تمایزبخشی از واژه‌های ضروری برای معرفی کالا یا خدمت خود محروم کرده و به‌تبع آن مصرف‌کننده را گمراه می‌کنند.‌ ممکن است علامت تجاری، پس از ایجاد، به دلایلی به واژۀ عام برای طبقۀ کالاها یا خدماتی که به آن تعلق دارد تبدیل شود. در این وضعیت زوال تمایزبخشی و مرگ علامت، موسوم به ژنریساید، رخ می‌دهد. خلا زبان به‌دلیل فقدان اسم عامِ کالا و تازگی علامت، مرگ به‌وسیلۀ اختراع، سادگی و کوتاهی علامت نسبت به نام کالا و نیز سلطۀ بازاری و مشهورشدن در زمرۀ فرایندهای زبان‌شناسی و اجتماعی برجسته در عام‌شدن علامت هستند. قانون‌گذاران جهت مقابله با انحصار بلاجهت علائم عام، خواه در زمان ثبت و خواه پس از آن، می‌توانند چند سازوکار پیش‌بینی کنند که مهم‌ترین آن‌ها عدم قابلیت ثبت، ابطال علامت در دادگاه، لغو یا حذف علامتی که به مرور زمان عام گردیده و محدودیت حقوق انحصاری است. با‌ این‌حال، سه پرسش باقی می‌ماند که باید مورد‌به‌مورد در رسیدگی قضایی پاسخ داده شود: نخست، عام‌بودن علامت درخصوص کدام کالا یا خدمت با ویژگی خاص باید احراز شود؟ دوم، علامت تجاری از دید و ادراک کدام گروه (مصرف‌کنندۀ نهایی، واسطه‌ها یا تولیدکنندگان) ژنریک شناخته می‌شود؟ سوم، ادارک جامعۀ هدف درخصوص معنای اصلی علامت با توجه به ادلۀ اثباتی به‌ویژه نظرسنجی‌ها، ابزارهای زبانی، موتورهای جست‌وجوگر اینترنتی و شهادت اشخاص فعال در صنف مرتبط چیست؟ در مقالۀ حاضر، با روش توصیفی‌تحلیلی، فرایندهای عام‌شدن علامت و سازوکارهای مقابلۀ حقوق علائم تجاری با علائم عام تبیین شده‌اند. پس از آن شیوۀ احراز ژنریک‌بودن یا ژنریک‌شدن علامت در رسیدگی قضایی در پرتو مطالعه و تحلیل آرای دادگاه‌ها در ایران، آمریکا و اتحادیۀ اروپا تشریح شده است. در کنار تحلیل پروندۀ «اکبرجوجه»، در بخش‌های مختلف مقاله سعی شده است تا در صورت لزوم جهت رفع خلاهای قانونی و به‌ سامان‌کردن رسیدگی‌های مرتبط با علائم تجاری عام پیشنهاداتی ارائه گردد.

Generic Trademark: Lack & Loss of Distinctiveness in Light of “Akbarjoojeh” Case

Generic trademarks are not entitled to exclusive rights, since due to lack of distinctiveness they deprive competitors of necessary words required to introduce goods and services, and eventually, they create confusion for consumers. For some reasons, a trademark may become the generic name for the category of services and goods to which it belongs; In this case, the death of a trademark which is called Genericide will occur. Semantic gap as a result of the nonexistence of product or class name along with the novelty of trademark, death by patent, shorter length and simplicity compare to the product name and also market dominance as well as fame are among the prominent linguistic and social processes of trademark genericization. In order to confront the unjustified monopoly of generic trademarks, preregistration, and postregistration, legislators can provide a couple of mechanisms that the most important are: refusal ground for registration, invalidation trial, cancellation, or removal of the registry, and limitation of exclusive rights. However, three questions shall remain to be answered, case by case, in judicial proceedings: First, what is the genus of goods and services with respect to the key aspect of the product? Second, how and from which point of view and perception of which group shall trademark be deemed generic (end users, intermediaries or, manufacturers)? Third, considering the evidence particularly surveys, linguistic tools, search engines, and testimony of members of tradein relevant sector, what is the perception of relevant public regarding primary significance of trademark? The goal of this article is to review genericization processes, conducting a comparative study of antigeneric mechanisms of trademark law, and elaborating procedure of determining the genericness of trademark in judicial proceedings in light of US, EU, and Iran courts judgments. Finally, as needed, providing suggestions to overcome legislation shortcomings and gaps as well as optimizing proceedings regarding generic trademark.