حق بر فهم قانون

اصل حاکمیت قانون و به‌دنبال آن تعیین حق‌ها، آزادی‌ها و تکالیف مردم می‌طلبد تا، جهت آگاهی از این حق‌ها و تکالیف، قوانین از طریق انتشار در دسترس عموم قرار گیرد. اما صرف انتشار قانون مردم را از حق‌ها و تکالیف مقرر در قانون آگاه نخواهد کرد، بلکه لازم است تا محتوای قانون نیز برای مردم قابل‌فهم باشد. پژوهش حاضر حول محور این پرسش اصلی شکل گرفته است که به‌رغم آنکه زبان قانون باید تخصصی باشد قانون به چه نحوی باید تدوین یابد تا ضمن انتقالِ دقیق منظور قانون‌گذار، برای مردم نیز قابل‌فهم باشد. رویکرد پژوهش توصیفی و تحلیلی است و برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است. پس از بررسی روشن شد که بر سر راه فهم قانون دو گونه عوامل ابهام‌زا (عوامل ابهام‌زای زبانی و غیرزبانی) وجود دارد. عوامل زبانی همان عوامل نگارشی هستند که در همۀ متون، به‌ویژه متون حقوقی، نیز لازم‌الرعایه می‌باشد؛ عوامل غیرزبانی نیز شامل مواردی مانند تعدد مراجع قانون‌گذاری، قانون‌گذاری پراکنده و... می‌شود. در نهایت باید گفت با توجه به فلسفۀ حقوق که همانا ایجاد حق و تکلیف برای افراد جامعه است می‌طلبد که قوانین به زبانی بیان شود که عموم جامعه قادر به فهم آن باشند؛ گرچه نباید استفاده از زبانِ معیار و ساده‌نویسی تا جایی پیش برود که دقت در بیان قوانین را تحت تاثیر قرار دهد و ابزار سوءاستفاده‌های قانونی را فراهم کند.

right to understanding law

following by the government of the “principle of the rule of law” and definition of the rights, freedoms and duties of the people, it requires that in order to be aware of these rights and duties, the laws should be made available to the public through publication. but the mere publication of the law is not enough to be aware of rights and duties. so it is also necessary that the content of the law must be understood by the people. The present study revolves around the central question of: Although the language of the law must be technical, how should it be formulated so that it can be understood by the people while accurately conveying the purpose of the legislature? The research approach is descriptiveanalytical and library method was used to collect the research data. Upon examination, it became clear that the ambiguity factors in the law were divided into linguistic and nonlinguistic ambiguity factors. Linguistic factors are the writing factors that are required in all texts, especially legal texts; nonlinguistic factors include such as the multiplicity of legislative authorities, sporadic legislation, and so on. Finally, given the philosophy of law, which is the creation of rights and obligations for individuals in society, laws need to be expressed in a language that the general public can understand, although the use of standard language and simplification should not go so far as to Affect the accuracy of expression of laws and provide tools for legal abuses